Toelichting op de balans per 31 december 2022

Inleiding
De jaarrekening is opgesteld met inachtneming van de voorschriften, zoals opgenomen in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de verordening ex artikel 212 Gemeentewet, waarin door de gemeenteraad de uitgangspunten voor het financiële beleid, alsmede de regels voor het financiële beheer en voor de inrichting van de financiële organisatie zijn vastgesteld.

Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening
De waardering van de activa vindt plaats op basis van verkrijgingsprijs (is: inkoopprijs en bijkomende kosten) of vervaardigingsprijs (is: aanschaffingskosten en de overige kosten welke rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend ). Passiva worden opgenomen tegen nominale waarden.

De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals ziektekostenpremie ten behoeve van gepensioneerden, overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken en dergelijke.  

De algemene uitkering is opgenomen conform de best mogelijke inschatting gebaseerd op basis van de laats beschikbare informatie. 

Dividenden zijn verantwoord in het jaar waarin het besluit tot toekenning van het dividend door de Algemene vergadering van de vennootschap is genomen.

Met betrekking tot de WMO- eigen bijdragen van het CAK is bij alle gemeenten sprake van een onzekerheid. Een aanvrager van een voorziening, hulp in de huishouding of een financiële tegemoetkoming is op grond van de WMO een eigen bijdrage verschuldigd (abonnementstarief). In de wet is bepaald dat de berekening, oplegging en incasso van deze eigen bijdrage niet wordt uitgevoerd door de gemeente zelf, maar door het CAK. Door privacyoverwegingen is de gegevensverstrekking van het CAK aan de gemeente Staphorst ontoereikend om de volledigheid en juistheid van de eigen bijdragen te kunnen vaststellen. Door de systematiek te kiezen van het vaststellen van de eigen bijdragen door het CAK, heeft de wetgever in feite bepaald, dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is.

Herrubricering
In de jaarrekening is sprake van enkele herrubriceringen. Deze hebben geen effect op het resultaat of het eigen vermogen. 

Activa
Vaste activa (met economisch nut)
Overige investeringen met economisch nut
Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht; in die gevallen wordt op het saldo afgeschreven.

Slijtende investeringen worden vanaf het moment van ingebruikneming lineair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur, waarbij rekening kan worden gehouden met een eventuele restwaarde. Op grondbezit met economisch nut (buiten de openbare ruimte) wordt niet afgeschreven. Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. In het begrotingsjaar heeft een dergelijke vermindering overigens niet plaatsgevonden. Dergelijke afwaarderingen worden teruggenomen als ze niet langer noodzakelijk blijken. Volledigheidshalve vermelden wij dat op investeringen die vóór 2004 gedaan zijn soms extra is afgeschreven zonder economische noodzaak (ter verlichting van toekomstige lasten). Ook zijn in voorkomende gevallen reserves op dergelijke investeringen afgeboekt. Dit betreft met name investeringen in (school)gebouwen en riolering.

De gehanteerde afschrijvingstermijnen bedragen in jaren:

Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut
Infrastructurele werken in de openbare ruimte, zoals bijvoorbeeld groot onderhoud van wegen, pleinen, bruggen, viaducten en parken worden geactiveerd. Voor dekking van de jaarlijkse afschrijvingslasten is de reserve afschrijving investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut gevormd. 

Financiële vaste activa
Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen en leningen u/g zijn opgenomen tegen verkrijgingsprijs (inkoopprijs en bijkomende kosten). Indien de marktwaarde lager is dan de verkrijgingsprijs wordt er tegen marktwaarde gewaardeerd.

Participaties in het aandelenkapitaal van NV's en BV's ("kapitaal verstrekkingen aan deelnemingen" in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingsprijs zal afwaardering plaatsvinden. Tot dusver is een dergelijke afwaardering niet noodzakelijk gebleken. De actuele waarde ligt ruim boven de verkrijgingsprijs.

Bijdragen aan activa van derden worden ineens ten laste van het resultaat of een reserve gebracht. Mochten ze worden geactiveerd dan worden deze geactiveerde bijdragen gewaardeerd op het bedrag van de verstrekte bijdragen, verminderd met afschrijvingen. De verleende bijdragen worden dan afgeschreven in de periode waarin het betrokken actief van de derde op basis van de door de gemeente gestelde voorwaarden moet bijdragen aan de publieke taak.

Vlottende activa
Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie
De als 'onderhanden werken' opgenomen bouwgronden in exploitatie (IEGG) zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woonrijp maken), alsmede een redelijk te achten aandeel in de administratie- en beheerskosten.

Bij de berekening van de winst is met ingang van 2017 conform de BBV voorschriften uitvoering gegeven aan de POC methode (percentage-of-completion) waarbij een nadere invulling is gegeven aan de totstandkoming van de schattingswijziging (conform opmerking in de ACV) waarbij winst wordt genomen naar gelang de voortgang van de realisering van het complex. Bij 50% van de gerealiseerde kosten en 50% van de gerealiseerde opbrengsten wordt 50% x 50% is 25% winst genomen.

Handelsgoederen
De voorraden worden gewaardeerd tegen historische kostprijs. Indien de marktwaarde lager is, dan wordt tegen de marktwaarde gewaardeerd. 

Vorderingen en overlopende activa
De vorderingen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingskosten. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. De voorziening wordt statisch bepaald op basis van de geschatte inkomenskansen.

Liquide middelen en overlopende posten
Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen.

Passiva
Eigen Vermogen
Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserves, de bestemmingsreserves en het resultaat na bestemming. De algemene reserve is tot een minimum saldo (minimum bedrag per inwoner) min of meer vrij besteedbaar.

Voorzieningen
Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De pensioenverplichting ten behoeve van de wethouders is echter op de contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaardeerd.

Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode is dezelfde als die van de meerjarenraming te weten vier jaar. Indien er sprake is van (eenmalige) schokeffecten (reorganisaties) dient wel een verplichting gevormd te worden.

Vaste schulden
Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer.

Vlottende passiva
De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. De niet bestede middelen van Europese en Nederlandse overheidslichamen met een specifiek bestedingsdoel zijn verantwoord als vooruitontvangen bedragen onder de vlottende passiva. 

Borg- en garantstellingen
Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen.

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van investeringen met economisch nut gedurende het jaar 2022.

De onderstaande overzichten geven de investeringen/desinvesteringen met economisch nut weer.

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven, gedurende het jaar 2022. 

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut, gedurende het jaar 2022.

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de financiële vaste activa gedurende het jaar 2022.

De onderverdeling van de in de balans opgenomen bouwgronden in exploitatie is als volgt: 

Recapitulatie onderhanden werk (bouwgronden in exploitatie)

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de voorraad gereed product en handelsgoederen gedurende het jaar 2022.

Voor het totaal van de vorderingen op openbare lichamen kan van het verloop in 2022 het volgende overzicht worden weergegeven. 

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van overige vorderingen gedurende het jaar 2022.

De uitzettingen korten dan één jaar bestaan uit:

• Vorderingen openbare lichamen betreft onder andere compensabele BTW i.v.m. het BTW-compensatiefonds. Dit bedrag zal in juli 2023 worden ontvangen. Daarnaast hebben we ook een teruggave van de BTW Q4, wat inmiddels in 2023 is ontvangen.
• Uitzettingen in 's Rijks schatkist betreft de (verplicht) bij het Rijk uitgezette overtollige liquide middelen, vanaf 14 september ontvangen we hiervoor weer rente.
• Debiteuren gemeentelijke belastingen betreffen grotendeels afvalstoffenheffing 2022 variabel tarief. Deze aanslagen zijn in januari 2023 opgelegd.

Het saldo liquide middelen staat de gemeente vrij ter beschikking.

De in de balans opgenomen van Europese en Nederlandse overheidslichamen nog te ontvangen voorschotten op specifieke uitkeringen kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Onderstaand overzicht geeft een specificatie van de overige nog te ontvangen en vooruitbetaalde bedragen.

Conform de gesloten realisatieovereenkomst met Vechthorst (Berkenlaan 1) heeft de gemeente de plicht om de kosten voor bouwrijp maken (€ 300.000) voor te financieren. De gemaakte kosten zal Vechthorst vervolgens in jaarlijkse termijnen terug betalen. Per eind 2022 bedragen de gemaakte kosten voor bouwrijp maken € 106.000. Om die reden is een vordering van dit bedrag opgenomen onder de nog te ontvangen bedragen.

De gemaakte kosten gronduitgifte voor derden kunnen als volgt worden gespecificeerd. 

Gemaakte kosten gronden uitgifte door derden betreffen de kosten voor het toekomstig in exploitatie te nemen De Esch V.

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de reserves gedurende het jaar 2022.

Conform artikel 54.1 besluit begroten en verantwoorden wordt er per reserve een toelichting gegeven. In 2022 heeft de raad, bij het vaststellen van de nota reserves en voorzieningen 2022, het besluit genomen om de minimumhoogte van de vrij besteedbare reservepositie (algemene reserve, reserve zonder bestemming en reserve grondexploitatie) vast te stellen op € 6,2 miljoen.

De post voorzieningen wordt onderscheiden in: 

De voorziening voor verplichtingen, verliezen en risico's kan als volgt worden gespecificeerd.

Toelichting
Voor een uitgebreide toelichting op voorzieningen wordt verwezen naar de nota reserves en voorzieningen 2022.

Voor het totaal van de overige kasgeldleningen kan van het verloop in 2022 het volgende overzicht worden weergegeven. 

Onderstaand overzicht geeft een specificatie van de overige vlottende schulden

De onderverdeling van de in de balans opgenomen bouwgronden in exploitatie is als volgt: 

De in de balans opgenomen van Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotten op specifieke uitkeringen kunnen als volgt worden gespecificeerd.

Onderstaand overzicht geeft een specificatie van de nog te betalen bedragen.

Onder de overige overlopende passiva zijn tevens de schulden in het kader van het faciliterend grondbeleid opgenomen. Zowel bij de Poeleweg als de Esch IV zijn de gerealiseerde opbrengsten hoger dan de gerealiseerde kosten, waardoor per saldo een schuld ontstaat van € 3.418.136 aan de desbetreffende grondeigenaren. 

Kredietfaciliteiten
De gemeente heeft met de BNG een kredietfaciliteit afgesloten, waarbij tot een bedrag van € 0,0 miljoen aan krediet kan worden opgenomen.

Verlofuren 
Het saldo per 31 december 2022 van de nog niet opgenomen verlofuren is 15.543 uur tegen € 24,54 is € 381K. Het saldo per 31 december 2022 van het voormalige personeel van Reestmond is 3.696 tegen € 14,48 is € 54K. Dit verlofsaldo is bepaald op basis van een ontvangen opgave, wat enige onzekerheid met zich mee brengt.

Langlopende contracten 
- In augustus 2022 is een overeenkomst gesloten voor de levering van aardgas voor de periode oktober 2022 t/m december 2023. De jaarlijkse kosten bedragen circa € 245.000.
- In april 2022 is een raamovereenkomst gesloten voor leerroutes ten behoeve van wet inburgering (taaldeel B1-route en Taaldeel Z-route) voor de periode van mei 2022 t/m april 2024 met daarna nog een optie tot verlenging van één jaar. De jaarlijkse kosten bedragen circa € 100.000.
- In maart 2022 zijn raamovereenkomsten gesloten voor huishoudelijke hulp voor de periode van 1 januari 2022 t/m 31 december 2023 met de optie om drie maal met één jaar te verlengen. De jaarlijkse kosten bedragen circa € 600.000.
- In november 2020 is een overeenkomst gesloten voor de brandverzekeringen voor de periode van 1 januari 2021 t/m 31 december 2023 met daarna nog de optie om twee jaar te verlengen. De jaarlijkse kosten bedragen circa € 90.000.
- In december 2020 is een overeenkomst gesloten voor het beheer en onderhoud gemalen en minigemalen voor de periode van 1 maart 2021 t/m 28 februari 2023 met daarna nog een optie tot verlenging van maximaal 24 maanden. De jaarlijkse kosten bedragen circa € 370.000.
- In mei 2020 is een raamovereenkomst gesloten voor de levering en servicedienstverlening van passende WMO hulpmiddelen voor de periode van 1 juni 2020 t/m 31 mei 2023. De raamovereenkomst kan maximaal twee keer verlengd worden, in eerste instantie met 19 maanden en vervolgens met 24 maanden. De jaarlijkse kosten bedragen circa € 300.000.
- In juli 2019 is een overeenkomst gesloten voor de accountantsdiensten voor de boekjaren 2020 t/m 2023 met de optie om daarna nog twee maal met twee jaar te verlengen. De jaarlijkse kosten bedragen circa € 72.000.

(bedragen x € 1.000)

Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum.