In dit hoofdstuk gaan we onder andere in op de gehanteerde uitgangspunten van deze begroting. Het structurele begrotingssaldo wordt gespecificeerd en er wordt een samenvatting gegeven van de grootste / belangrijkste mutaties in deze begroting en de opbouw van de begroting. Verder is een prognose opgenomen van de 'nieuwe' investeringen en de reserves voor de periode 2025 - 2028, waardoor u in deze samenvatting op hoofdlijnen een beeld hebt van de financiële positie van de gemeente Staphorst.
Samenvatting
Algemene uitgangspunten
Terug naar navigatie - Algemene uitgangspuntenDe volgende uitgangspunten zijn gehanteerd voor het opstellen van de meerjarenbegroting 2025-2028:
- Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de eigen financiële beleidsregels van de gemeente Staphorst (zoals de financiële verordening en de nota reserves en voorzieningen) zijn het uitgangspunt.
- De gemeentebegroting moet voldoen aan eisen voor het repressief toezicht die de provincie stelt in hun toezichtkader. De colleges van Gedeputeerde Staten van de twaalf provincies hebben hiervoor een "gemeenschappelijk toezichtkader (GTK 2020)" vastgesteld. Deze is van toepassing op de begroting 2025 en verder.
- Het financiële kader vormt het coalitieakkoord 2022 - 2026 'Bouwen en verbinden' en de uitwerking hiervan in het collegeprogramma.
- De zomernota 2024 is de kadernota voor de begroting 2024 en daarmee het uitgangspunt voor het opstellen van de begroting 2025 en meerjarenraming 2026-2028.
- Alle (structurele) begrotingswijzingen die zijn doorgevoerd na vaststelling van de begroting 2024 worden niet nogmaals toegelicht in de programma's.
- De lonen zijn geïndexeerd o.b.v. de gecombineerde BBP-index van de meicirculaire 2024, hierdoor zijn de lonen voor 2025 geïndexeerd met 4,45%.
- Bovenop de standaard prijsindexatie voor de overige budgetten van 1,5%, zijn de subsidies conform de subsidieverordening aanvullend geïndexeerd.
- Bijstelling van de bijdragen aan verbonden partijen zijn opgenomen op basis van de begroting 2025 van de betreffende verbonden partijen.
- De meicirculaire 2024 (o.b.v. lopende prijzen) is de basis voor geraamde algemene uitkering voor de begroting 2025 en verder.
- De investeringen die samenhangen met de PM posten gaan pas door na autorisatie van de raad en worden dus niet bij het vaststellen van deze begroting goedgekeurd.
- De leges en belastingtarieven worden het eerste jaar geïndexeerd met de CPI-index van t-2, tenzij anders vermeld. De CPI-index van t-2 leidt tot een percentage van 3,8% voor 2025. De volgende jaren worden voorlopig geïndexeerd met 1,5%. Jaarlijks wordt dit geactualiseerd.
Infographic
Terug naar navigatie - Infographic
Financiële samenvatting 2025 - 2028
Terug naar navigatie - Financiële samenvatting 2025 - 2028De uitkomst van de begroting en meerjarenraming is als volgt:
| Exploitatie | Realisatie 2023 | Actuele begroting 2024 | Begroting 2025 | Meerjarenbegroting 2026 | Meerjarenbegroting 2027 | Meerjarenbegroting 2028 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Lasten | -53.350.648 | -65.546.953 | -62.851.779 | -59.807.069 | -54.538.196 | -54.576.654 | |
| Baten | 53.875.557 | 59.830.136 | 59.514.639 | 56.176.197 | 51.337.787 | 52.011.466 | |
| Saldo van baten en lasten voor bestemming | 524.909 | -5.716.818 | -3.337.140 | -3.630.872 | -3.200.409 | -2.565.188 | |
| Stortingen | -3.867.990 | -1.343.000 | -1.354.310 | -1.379.501 | -1.354.501 | -1.329.501 | |
| Onttrekkingen | 5.520.021 | 9.321.370 | 6.199.796 | 4.343.581 | 3.816.865 | 2.870.096 | |
| Mutaties reserves | 1.652.030 | 7.978.370 | 4.845.486 | 2.964.080 | 2.462.364 | 1.540.595 | |
| Saldo van baten en lasten na bestemming | 2.176.939 | 2.261.552 | 1.508.346 | -666.793 | -738.046 | -1.024.593 | |
Structurele begrotingssaldo
Terug naar navigatie - Structurele begrotingssaldoDe begroting 2025 zoals die voor u ligt is structureel (en reëel) in evenwicht. Dat wil zeggen dat de structurele lasten worden gedekt door structurele baten. De jaarschijf 2025 toont een fors positief saldo.
De jaarschijven 2026 tot en met 2028 zijn daarentegen negatief. De voornaamste oorzaak is de algemene uitkering o.b.v. de nieuwe financieringssystematiek voor de jaren 2026 en verder, waarbij gemeenten met miljarden worden gekort op de algemene uitkering. Er wordt daarom ook wel gesproken van ravijnjaren.
Het structurele begrotingssaldo is als volgt opgebouwd:
| Begrotingssaldo zonder incidentele baten en lasten | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
| Begrotingssaldo | 1.508V | 667N | 738N | 1.025N |
| Waarvan incidentele baten en lasten (saldo) | 430 | 377 | 352 | 327 |
| Structureel begrotingssaldo | 1.938V | 290N | 386N | 698N |
| (x € 1.000 - N = Nadelig, V = Voordelig) | ||||
Zoals u in bovenstaande tabel kunt zien is er geen sprake van een meerjarig structureel sluitende begroting. Het jaar 2025 laat een positief structureel begrotingssaldo zien en is daarmee reëel en structureel in evenwicht. De jaren 2026, 2027 en 2028 zijn negatief, ook na opschoning van incidentele baten en lasten.
Samenvatting begrotingssaldo
Terug naar navigatie - Samenvatting begrotingssaldoOnderstaande tabel laat zien hoe het saldo is veranderd in een jaar tijd, het startpunt is de primitieve begroting 2024 -2027, vervolgens zijn er begrotingswijzigingen vastgesteld en de zomernota is opgesteld en dit heeft vervolgens geresulteerd in de (primitieve) begroting 2025 - 2028 zoals deze voor u ligt.
| Opbouw begroting | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
| Primitieve begroting 2024 - 2027 | 1.306 | -1.526 | -1.773 | -1.773 |
| Begrotingswijziging septembercirculaire | 445 | 314 | 944 | 944 |
| Mutaties zomernota | -395 | 215 | 167 | 124 |
| Saldo zomernota 2024 | 1.356 | -997 | -662 | -705 |
| Mutaties begroting 2025 | 152 | 330 | -76 | -320 |
| Saldo begroting 2025 - 2028 | 1.508 | -667 | -738 | -1.025 |
| (x € 1.000) | ||||
Onderstaand overzicht laat op hoofdlijnen de opbouw van de meerjarenbegroting zien ten opzichte van de begroting 2024-2027. De posten met de grootste financiële effecten zijn opgesomd in dit overzicht, in de programma's 0 t/m 9 worden de posten per programma gedetailleerder toegelicht. Onderstaande posten en bijbehorende financiële uitwerking kunnen betrekking hebben op meerdere programma's.
| Begrotingssaldo 2025-2028 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
| Saldo begroting 2024-2027 | 1.306 | -1.526 | -1.773 | -1.773* |
| Begrotingswijziging septembercirculaire | 445 | 314 | 944 | 944 |
| Mutaties zomernota | -395 | 215 | 167 | 124 |
| Bijstelling o.b.v. structurele posten voortgangsrapportage (met name brede SPUK) | -185 | -128 | -128 | -128 |
| Bijstelling loonsombegroting | 133 | 108 | 4 | 24 |
| Bijstelling indexatie | 31 | 32 | 36 | -151 |
| Bijstelling kapitaalslasten | 313 | 184 | 111 | 37 |
| Rente schatkistbankieren | 0 | 250 | 0 | 0 |
| Bijstelling indexatie subsidies conform verordening | -85 | -86 | -87 | -89 |
| Bijstelling gemeentelijke bijdrage Reestmond (conform vastgestelde begroting 2025) | -39 | -39 | -25 | -23 |
| Overige | -16 | 9 | 13 | 10 |
| Saldo begroting 2025-2028 | 1.508 | -667 | -738 | -1.025 |
|
(x € 1.000) *De jaarschijf 2028 is in eerste instantie een kopie van de jaarschijf 2027, daarom hetzelfde startsaldo opgenomen. |
||||
Onderstaande tabel laat het verloop van de uitkering van het gemeentefonds (meicirculaire 2024) zien. Vanaf de jaarschijf 2026 is het accres niet meer gekoppeld aan de rijksuitgaven via de trap-op-trap-af-systematiek, hierdoor is een sterke daling van de uitkering van het gemeentefonds te zien (het ravijnjaar).
| Uitkering gemeentefonds | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
| Begroting 2025 | 33.416 | 32.476 | 33.762 | 33.849 |
| (x € 1.000) | ||||
Meerjaren Investeringsprognose
Terug naar navigatie - Meerjaren InvesteringsprognoseIn onderstaande tabel zijn de nieuwe investeringen opgenomen, waarover in het verleden nog geen besluit heeft plaatsgevonden. Hierover is wel al reeds gecommuniceerd in de zomernota of als meerjarenpost in een voorgaande begroting. Voor een totaaloverzicht van investeringen wordt verwezen naar de bijlage 'Overzicht investeringen'. Dit betreft een overzicht van alle nieuwe investeringen aangevuld met de lopende investeringen, waarover in het verleden een besluit heeft plaatsgevonden. Alle gewenste investeringen vanuit de Zomernota 2024 zijn in de bijlage PM posten opgenomen.
|
Omschrijving van de investering |
Meerjarenbegroting 2025-2028 | Dekking |
|||
| 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | ||
| Programma 2 | Verkeer en openbare ruimte | |||||
| Vervangingsinvesteringen wegen (constructief afgeschreven) | 500.000 | Exploitatie | |||
| Renovatie lichtmastenareaal 2028 | 25.000 | Exploitatie | |||
| Programma 4 | Onderwijs | |||||
| Programma 7 | Gezondheid en milieu | |||||
| GRP-V - jaarschijf 2028 | 342.000 | Reserve riolering | |||
| Programma 9 | overhead | |||||
| Dienstauto BOA | 40.000 | Exploitatie | |||
| Refurbished strooiers gladheidbestrijding | 30.000 | 30.000 | 30.000 | 30.000 | Exploitatie |
| Pick-up bus met laadkraan (betreft verhoging van € 15.000 zoals opgenomen in de zomernota 2024 ) |
70.000 | Exploitatie | |||
| Hardware ICT 2028 | 77.000 | Exploitatie | |||
Verloop reservepositie 2024-2028
Terug naar navigatie - Verloop reservepositie 2024-2028| 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | |
| Algemene reserves | |||||
| Algemene reserve | 3.500 | 3.500 | 3.500 | 3.500 | 3.500 |
| Reserve zonder bestemming | 9.804 | 7.305 | 4.653 | 2.412 | 784 |
| Reserve voor grondexploitatie | 5.803 | 5.765 | 5.727 | 5.690 | 5.652 |
| Saldo algemene reserves | 19.107 | 16.570 | 13.880 | 11.602 | 9.936 |
| Bestemmingsreserves | |||||
| Reserves dekking afschrijving investeringen | 18.641 | 17.520 | 16.282 | 15.078 | 13.930 |
| Reserves t.b.v. kostendekkende tarieven | 3.361 | 3.312 | 3.263 | 3.214 | 3.165 |
| Reserves ter egalisatie van kosten | 2.326 | 2.721 | 3.093 | 3.440 | 3.761 |
| Overige reserves met bestemming | 5.560 | 5.534 | 5.508 | 5.493 | 5.493 |
| Saldo bestemmingsreserves | 29.888 | 29.087 | 28.146 | 27.225 | 26.349 |
| Totaal reserves | 48.995 | 45.657 | 42.026 | 38.827 | 36.285 |
| (x € 1.000) | |||||
Algemene reserves
Onder de algemene reserves behoren de algemene reserve, reserve zonder bestemming en de reserve voor grondexploitatie. Dit betreffen vrij besteedbare reserves. Bij vaststelling van de 'nota reserves en voorzieningen 2022' is, wegens terugloop in eerdere jaren, bepaald dat de vrij besteedbare reservepositie niet onder de grens van 6,2 miljoen mag zakken. De vrij besteedbare reservepositie neemt in de periode 2024 - 2028 naar verwachting af tot € 9,9 miljoen, en voldoet daarmee aan het besluit dat de vrij besteedbare reservepositie niet onder de grens van € 6,2 miljoen mag zakken.
Reserves dekking afschrijving investeringen
De reserves ter dekking van afschrijving investeringen betreffen reserves die zijn ingesteld om kapitaallasten van investeringen uit afgelopen jaren te dekken. Deze reserves lopen terug, doordat de jaarlijkse kapitaallasten van diverse investeringen worden onttrokken uit deze reserve. Kapitaallasten van investeringskredieten, die vanaf 2021 beschikbaar gesteld zijn door de raad, worden grotendeels gedekt uit de exploitatie. Hiermee wordt de begroting meer solide naar de toekomst.
Reserves t.b.v. kostendekkende tarieven
Dit betreffen de egalisatiereserves voor de kostendekkende tarieven. Nadelen op de producten riolering en afval worden via deze reserves geëgaliseerd.
Reserves ter egalisatie van kosten
Dit betreft de egalisatiereserve voor het onderhoud van de wegen.
Overige reserves
Dit betreffen alle overige reserves met een specifieke bestemming.
In bovenstaande grafiek ziet u het (geraamde) verloop van de reserves voor de periode 2024 t/m 2028. De vrij besteedbare reserve neemt naar verwachting af, van € 19,1 miljoen in 2024 naar € 9,9 miljoen in 2028. De totale reserves nemen naar verwachting af, van € 48,9 miljoen in 2024 naar € 36,2 miljoen in 2028. Voor een uitgebreid reserveoverzicht wordt verwezen naar 'Overzicht reserves- en voorzieningenpositie'.