Samenvatting

Inleiding

Terug naar navigatie - Inleiding

In dit hoofdstuk gaan we onder andere in op de gehanteerde uitgangspunten van deze begroting. Het structurele begrotingssaldo wordt gespecificeerd en er wordt een samenvatting gegeven van de grootste / belangrijkste mutaties in deze begroting en de opbouw van de begroting. De ontwikkeling van de uitkering van het gemeentefonds krijgt in deze samenvatting specifiek aandacht, gelet op de ravijnjaren 2026 en 2027. Verder is een prognose opgenomen van de investeringen en de reserves voor de periode 2024 - 2027, waardoor u in deze samenvatting op hoofdlijnen een beeld hebt van de financiële positie van de gemeente Staphorst.

Algemene uitgangspunten

Terug naar navigatie - Algemene uitgangspunten

De volgende uitgangspunten zijn gehanteerd voor het opstellen van de meerjarenbegroting 2024-2027:

  • Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de eigen financiële beleidsregels van de gemeente Staphorst (zoals de financiële verordening en de nota reserves en voorzieningen) zijn het uitgangspunt.
  • De gemeentebegroting moet voldoen aan eisen voor het repressief toezicht die de provincie stelt in hun toezichtkader. De colleges van Gedeputeerde Staten van de twaalf provincies hebben hiervoor een "gemeenschappelijk toezichtkader (GTK 2020)" vastgesteld. Deze is van toepassing op de begroting 2024 en verder.
  • Het financiële kader vormt het coalitieakkoord 2022 - 2026 'Bouwen en verbinden' en de uitwerking hiervan in het collegeprogramma.
  • De zomernota 2023 is de kaderbrief voor de begroting 2024 en daarmee het uitgangspunt voor het opstellen van de begroting 2024 en meerjarenraming 2025-2027.
  • Alle (structurele) begrotingswijzingen die zijn doorgevoerd na vaststelling van de begroting 2023 worden niet nogmaals toegelicht in de programma's.
  • Gezien de verwachtingen en de compensatie die vanuit het Rijk wordt ontvangen, worden de lonen aanvullend geïndexeerd naar 5,2% in 2024 en 5,8%, 4,8% en 4,2% voor de jaren 2025 t/m 2027.
  • Bovenop de standaard prijsindexatie voor de overige budgetten van 1,5% per jaar zijn diverse budgetten aanvullend geïndexeerd, zoals aangegeven in hoofdstuk 6 van de voortgangsrapportage 2023. In verband met de leesbaarheid worden deze niet opnieuw per post toegelicht in de programma's. 
  • Bijstelling van de bijdragen aan verbonden partijen zijn opgenomen op basis van de begroting 2024 van de betreffende verbonden partijen.
  • De meicirculaire 2023 is de basis voor geraamde algemene uitkering voor de begroting 2024 en verder.
  • Zoals opgenomen in de zomernota worden er diverse budgetten afgeraamd, waar 3 jaar op rij onderuitputting heeft plaatsgevonden. Deze afwijkingen worden i.v.m. de leesbaarheid niet uitgebreid toegelicht in de programma's.

Financiële samenvatting 2024 - 2027

Terug naar navigatie - Financiële samenvatting 2024 - 2027

De uitkomst van de begroting en meerjarenraming is als volgt:

Exploitatie Realisatie 2022 Actuele begroting 2023 Begroting 2024 Meerjarenbegroting 2025 Meerjarenbegroting 2026 Meerjarenbegroting 2027
Lasten -47.762.715 -64.795.330 -60.647.318 -59.941.391 -57.048.949 -52.118.765
Baten 54.131.400 60.758.198 57.335.479 57.342.392 54.386.744 49.527.255
Saldo van baten en lasten voor bestemming 6.368.684 -4.037.132 -3.311.839 -2.598.999 -2.662.204 -2.591.509
Stortingen -5.900.392 -2.502.784 -1.343.000 -1.354.310 -1.379.501 -1.354.501
Onttrekkingen 4.738.242 8.136.741 5.806.889 5.259.791 2.515.509 2.172.793
Mutaties reserves -1.162.150 5.633.957 4.463.889 3.905.481 1.136.008 818.292

Structurele begrotingssaldo

Terug naar navigatie - Structurele begrotingssaldo

De begroting 2024 zoals die voor u ligt is structureel (en reëel) in evenwicht. Dat wil zeggen dat de structurele lasten worden gedekt door structurele baten. De jaarschijven 2024 en 2025 tonen ruim positieve saldi. De jaarschijven 2026 en 2027 zijn daarentegen negatief, de voornaamste oorzaak is de algemene uitkering o.b.v. de nieuwe financieringssystematiek voor de jaren 2026 en 2027, waarbij gemeenten met miljarden worden gekort op de algemene uitkering. Er wordt daarom ook wel gesproken van ravijnjaren.

Het structurele begrotingssaldo is als volgt opgebouwd:

Begrotingssaldo zonder incidentele baten en lasten 2024 2025 2026 2027
Begrotingssaldo 1.152 V 1.306 V 1.526 N 1.773 N
Waarvan incidentele baten en lasten (saldo) 418  395 372 347
Structureel begrotingssaldo 1.570 V 1.701 V 1.154 N 1.426 N
(x € 1.000 - N = Nadelig, V = Voordelig)

Zoals u in bovenstaande tabel kunt zien is er geen sprake van een meerjarig structureel sluitende begroting. De jaren 2024 en 2025 zijn fors positief en daarmee reëel en structureel in evenwicht en de jaren 2026 en 2027 zijn fors negatief, ook na opschoning van incidentele baten en lasten.

Samenvatting begrotingssaldo

Terug naar navigatie - Samenvatting begrotingssaldo
Begrotingssaldo 2024-2027 2024 2025 2026 2027
Saldo begroting 2023-2026 1.073 2.056 -402 N.v.t.
Begrotingswijzigingen doorgevoerd na vaststelling begroting 2023 -2 8 858 456*
Uitkomsten december- en meicirculaire 1.198 1.294 902 1.628
Aanvullende loonindexatie 2024 t/m 2027 & prijsindexatie jaarschijf 2027 -605 -1.232  -1.753  -2.593 
Structurele formatieuitbreiding  -450 -456 -463 -470
Functie herwaardering -100 -100 -100 -100
Aframen diverse budgetten 251 255 259 262
Rente schatkistbankieren 321 259 0 0
Kapitaalslasten nieuwe investeringen en bijstelling bestaande investeringen 140 -21 -34 -80
Kapitaalslasten optimaliseren / verduurzamen / inrichten gebouwen 0 -70 -285 -360
Dotatie voorziening groot onderhoud gebouwen -112 -10 114 114
Bijdrage Regio Zwolle 2024-2028  -78 -96 -96 -96
ICT (licentiekosten & cloudmigratie) -66 -91 -166 -166
Indexatie jeugdzorg (saldo, na inzetten restant stelpost prijsstijgingen) -336 -347 -235 -221
Overige posten -82 -143 -125 -147
Saldo begroting 2024-2027 1.152 1.306 -1.526 -1.773
(x € 1.000)

* € 456.000 betreft het startpunt van de jaarschijf 2027 (en is daarmee feitelijk een kopie van de jaarschijf 2026, immers: -402 + 858 = 456)

Bovenstaand overzicht laat op hoofdlijnen de opbouw van de meerjarenbegroting zien ten opzichte van de begroting 2023-2026. De posten met de grootste financiële effecten zijn opgesomd in dit overzicht, in de programma's 0 t/m 9 worden de posten per programma gedetailleerder toegelicht. Bovenstaande posten en bijbehorende financiële uitwerking kunnen betrekking hebben op meerdere programma's.

Opbouw begroting  2024 2025 2026 2027
Primitieve begroting 2023 - 2026 1.073 2.056 -402 N.v.t.
Mutaties: vastgestelde begrotingswijzigingen (t/m zomernota) -2 8 858 456
Mutaties zomernota 238 -357 -1.685 -1.505
Saldo zomernota 2023 1.309 1.707 -872 -1.049
Mutaties begroting 2024 -157 -401 -654 -724
Saldo begroting 2024 - 2027 1.152 1.306 -1.526 -1.773
(x € 1.000)

Bovenstaande tabel laat zien hoe het saldo is veranderd in een jaar tijd, het startpunt is de primitieve begroting 2023 -2026, vervolgens zijn er begrotingswijzigingen vastgesteld en de zomernota is opgesteld en dit heeft vervolgens geresulteerd in de (primitieve) begroting 2024 - 2027 zoals deze voor u ligt.

Uitkering gemeentefonds 2024 2025 2026 2027
Begroting 2024 31.301 33.186 31.786 32.515
(x € 1.000)

Bovenstaande tabel laat het verloop van de uitkering van het gemeentefonds zien. Vanaf de jaarschijf 2026 is het accres niet meer gekoppeld aan de rijksuitgaven via de trap-op-trap-af-systematiek, hierdoor is een sterke daling van de uitkering van het gemeentefonds te zien (het ravijnjaar).

Meerjaren Investeringsprognose

Terug naar navigatie - Meerjaren Investeringsprognose

In onderstaande tabel zijn de nieuwe investeringen opgenomen, waarover in het verleden nog geen besluit heeft plaatsgevonden. Hierover is wel al reeds gecommuniceerd in de zomernota of als meerjarenpost in een voorgaande begroting. Voor een totaaloverzicht van investeringen wordt verwezen naar de bijlage 'Overzicht investeringen'. Dit betreft een overzicht van alle nieuwe investeringen aangevuld met de lopende investeringen, waarover in het verleden een besluit heeft plaatsgevonden. 

 Omschrijving van de investering
 
Meerjarenbegroting 2024-2027 Dekking

2024 2025 2026 2027
Programma 2 | Verkeer en openbare ruimte
Vervangingsinvesteringen wegen (constructief afgeschreven) 500.000 500.000 500.000 500.000 Exploitatie
Renovatie lichtmastenareaal 2024 25.000       Exploitatie
Renovatie lichtmastenareaal 2025   25.000     Exploitatie
Renovatie lichtmastenareaal 2026     25.000   Exploitatie
Renovatie lichtmastenareaal 2027       25.000 Exploitatie
Middenwolderweg klimaatadaptatie 100.000       Exploitatie
Duikerbrug Conradsweg 285.000       Exploitatie
Verbeteren wegenstructuur Staphorst   n.t.b.     Exploitatie
Herinrichting Staphorst Noordoost fase 6 in combinatie met Vechthorst     90.000   Exploitatie
Nieuwe ontsluitingsweg De Slagen: uitvoering   n.t.b.     Exploitatie
Herinrichting Bergerslag - Staphorster Kerkweg (fietsverbinding / afkoppelen)     900.000   Exploitatie
Fietspadenplan 2.000.000       Exploitatie
Verbeteren oversteek zwembad   n.t.b.     Exploitatie
Reconstructie Poeleweg 370.000       Exploitatie
Parallelweg incl. keerwand 415.000       Exploitatie
Programma 7 | Gezondheid en milieu
GRP-V - jaarschijf 2024 1.277.000       Reserve riolering
GRP-V - jaarschijf 2025   498.000     Reserve riolering 
GRP-V - jaarschijf 2026     644.000    Reserve riolering 
GRP-V - jaarschijf 2027        342.000 Reserve riolering 
Programma 9 | overhead
Bestelbus met open laadbak 65.000       Exploitatie
Pick-up bus met laadkraan   55.000     Exploitatie
Heftruck 20.000       Exploitatie
Hardware ICT 122.000 100.000 133.000 77.000 Exploitatie

Verloop reservepositie 2023-2027

Terug naar navigatie - Verloop reservepositie 2023-2027
  2023 2024 2025 2026 2027
Algemene reserves
Algemene reserve 3.500 3.500 3.500 3.500 3.500
Reserve zonder bestemming 11.332 9.407 7.509 8.516 6.990
Reserve voor grondexploitatie 6.429 6.392 6.354 6.317 6.279
Saldo algemene reserves 21.261 19.299 17.363 18.333 16.769
Bestemmingsreserves
Reserves dekking afschrijving investeringen 16.447 15.376 14.245 13.158 12.114
Reserves t.b.v. kostendekkende tarieven 3.326 3.276 3.193 3.109 3.026
Reserves ter egalisatie van kosten 5.117 5.137 5.157 5.179 5.200
Overige reserves met bestemming 3.268 3.473 3.671 4.028 4.359
Saldo bestemmingsreserves 28.160 27.262 26.266 25.474 24.701
Totaal reserves 49.421 46.561 43.629 43.807 41.470
(x € 1.000)

Algemene reserves
Onder de algemene reserves behoren de algemene reserve, reserve zonder bestemming en de reserve voor grondexploitatie. Dit betreffen vrij besteedbare reserves. Bij vaststelling van de 'nota reserves en voorzieningen 2022' is, wegens terugloop in eerdere jaren, bepaald dat de vrij besteedbare reservepositie niet onder de grens van 6,2 miljoen mag zakken. T.o.v. voorgaande begrotingen is de vrij besteedbare reservepositie verbeterd. De vrij besteedbare reservepositie neemt in de periode 2023 - 2027 naar verwachting af tot € 16,8 miljoen, en voldoet daarmee alsnog ruim aan het besluit dat de vrij besteedbare reservepositie niet onder de grens van € 6,2 miljoen mag zakken. 

Reserves dekking afschrijving investeringen
De reserves ter dekking van afschrijving investeringen betreffen reserves die zijn ingesteld om kapitaallasten van investeringen uit afgelopen jaren te dekken. Deze reserves lopen terug, doordat de jaarlijkse kapitaallasten van diverse investeringen worden onttrokken uit deze reserve. Kapitaallasten van investeringskredieten, die vanaf 2021 beschikbaar gesteld zijn door de raad, worden grotendeels gedekt uit de exploitatie. Hiermee wordt de begroting meer solide naar de toekomst.

Reserves t.b.v. kostendekkende tarieven
Dit betreffen de egalisatiereserves voor de kostendekkende tarieven. Nadelen op de producten riolering en afval worden via deze reserves geëgaliseerd.

Reserves ter egalisatie van kosten
Dit betreft de egalisatiereserve voor het onderhoud van de wegen.

Overige reserves 
Dit betreffen alle overige reserves met een specifieke bestemming.




In bovenstaande grafiek ziet u het (geraamde) verloop van de reserves voor de periode 2023 t/m 2027. De vrij besteedbare reserve neemt naar verwachting af, van (afgerond) € 21,3 miljoen in 2023 naar € 16,8 miljoen in 2027. De totale reserves nemen naar verwachting af, van (afgerond) € 49,4 miljoen in 2023 naar € 41,5 miljoen in 2027. Voor een uitgebreider reserveoverzicht wordt verwezen naar 'Overzicht reserves- en voorzieningenpositie'.