Paragraaf 9 - Vluchtelingen

Omschrijving (toelichting)

Algemeen
In november 2024 is de nota Perspectief op opvang vluchtelingen vastgesteld. Deze nota beschrijft de opgaven die de gemeente Staphorst de komende jaren op het terrein van vluchtelingen heeft en de wijze waarop de gemeente deze opgaven wil invullen.
De gemeentelijke opvanglocatie voor Oekraïense ontheemden is begin 2024 uitgebreid naar 220 plekken en voldeed daarmee op dat moment aan de gemeentelijke opgave voor Staphorst. Deze opgave is in 2024 verhoogd waardoor we eind 2024 19 plekken tekort komen. Naast de gemeentelijke opvanglocatie verblijven er nog circa 30 Oekraïense vluchtelingen in de particuliere opvang in onze gemeente. 
De instroom van asielzoekers en nareizigers in Nederland, het tekort aan structurele opvangplekken en een beperkte doorstroom van statushouders naar woningen leidden ook in 2024 nog steeds tot problemen in de asielketen. Om invulling te geven aan de taakstelling is er in het voorjaar fors ingezet op een verkenning van een locatie wat helaas niet succesvol was. Begin 2025 zal een nieuwe locatie worden verkend. Oktober 2024 werden  21 repatrianten uit Libanon op een vakantiepark in IJhorst geplaatst (georganiseerd door het Ministerie van Binnenlandse Zaken). Eind 2024 zijn een aantal teruggekeerd naar Libanon, de anderen verblijven nog steeds op het vakantiepark.
De taakstelling voor de huisvesting van statushouders is in 2024 ruim gehaald dankzij de Tussenvoorziening in het voormalige hotel Waanders. In 2024 zijn er 37 statushouders geplaatst binnen gemeente Staphorst, de taakstelling was 36. 
Ook binnen de Regionale Opvanglocatie (ROL) in Zwolle worden statushouders geplaatst die gekoppeld zijn aan de gemeente Staphorst. Deze tellen niet mee voor de taakstelling. Voordeel is dat statushouders vanuit de ROL alvast een start kunnen maken met hun inburgering in de regio.

Omschrijving (toelichting)

Het opvangen van vluchtelingen en huisvesten van statushouders vergt transitiemiddelen, uitvoeringsmiddelen en ambtelijke inzet.

De Bekostigingsregeling opvang ontheemden Oekraïne (BooO) voorziet in het vergoeden van gemeentelijke kosten die zijn gemaakt ten behoeve van het realiseren en exploiteren van de opvang en verstrekkingen aan ontheemden uit Oekraïne. Voor het realiseren en het uitbreiden van de opvanglocatie heeft de gemeente een vergoeding voor transitiekosten ontvangen. Voor de uitvoeringskosten ontvangt de gemeente een vast bedrag per dag per gerealiseerd bed. In 2024 was dit € 61 per dag per bed. Dit bedrag is vanaf 2025 verlaagd naar € 44 per dag per bed (exclusief kosten leefgeld) . 

De Hotel- en Accommodatieregeling (HAR) vanuit het ministerie van Justitie en Veiligheid voorziet deels in het vergoeden van de kosten ten behoeve van de tijdelijke huisvesting van de statushouders in voormalig hotel Waanders. De HAR biedt gemeenten de mogelijkheid om statushouders voor maximaal zes maanden tijdelijk onderdak te bieden. De statushouder ontvangt gedurende deze periode een vergoeding voor leefgeld van het COA. Indien de gemeente na 6 maanden nog geen definitieve huisvesting heeft gevonden, stopt het COA de verstrekkingen aan de statushouder. Daarna neemt de gemeente de financiële verantwoordelijkheid over van het COA, dit betekent dat de statushouder – indien hij of zij geen inkomen heeft - recht heeft op een bijstandsuitkering en wordt er huur in rekening gebracht. 

Bestemmingsreserve
Conform raadsbesluit decemberwijziging 2023 is de bestemmingsreserve vluchtelingen, statushouders en opvang van Oekraïners ingesteld.  Deze bestemmingsreserve wordt – waar nodig – de komende jaren gebruikt om op een goede manier invulling te kunnen geven aan de gemeentelijke opgaven betreft opvang Oekraïense ontheemden, huisvesting en inburgering statushouders en opvang asielzoekers. In de decembercirculaire 2024 zijn middelen beschikbaar gesteld voor de spreidingswet en voor meerkosten Oekraïne Sociaal Domein deze middelen zijn toegevoegd aan de bestemmingsreserve.
In het jaar 2024 is per saldo een bedrag van € 2.169.141 toegevoegd aan de bestemmingsreserve. Het totaal van deze reserve bedraagt per 31 december 2024:  € 4.164.578

In onderstaand overzicht zijn de kosten Oekraïne nader gespecificeerd.