5. Nieuw beleid wettelijk

Voor de actualisatie van het nieuw beleid wettelijk zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd:

• De voorstellen volgen de wettelijke ontwikkelingen. Dit gaat dus voor de eigen ambities.
• Oud voor nieuw: nieuw beleid wordt bekostigd uit bestaand beleid of bezuinigingen waarbij het uitgangspunt is dat de reservepositie niet verder mag verslechteren dan de stand ultimo de begroting 2020

De actualisatie van het wettelijk nieuw beleid is als volgt:

De mutaties worden hieronder nader toegelicht:

Hogere uitgaven omgevingswet
De beschikbare middelen die in 2018 tot nu beschikbaar zijn gesteld, zullen niet voldoende zijn om aan alle minimale vereisten van de Omgevingswet te voldoen en daarbij ons huidige dienstverleningsniveau te kunnen blijven borgen. Hiervoor dient een extra incidenteel bedrag van € 400.000 te worden toegekend aan het programma, waarvan het merendeel is begroot voor de ontwikkeling van een gemeente dekkend Omgevingsplan. Dit bedrag is dus nodig om aan onze wettelijke taken als gemeente te kunnen voldoen. Het incidentele bedrag van € 400.000 is nu verdeeld over 3 jaar, te weten € 80.000 in 2021, € 160.000 in 2022 en € 160.000 in 2023.

De beschikbaar gestelde middelen zullen worden ingezet op:

• Het ontwikkelen van één Omgevingsplan voor de gehele omgeving (incl. participatietraject);
• Pilot(s)/oefenruimte: om een Omgevingsplan te kunnen ontwikkelen, moet er kunnen worden geoefend en worden geëxperimenteerd;
• De werk- en bedrijfsprocessen die door de Omgevingswet worden getroffen ‘Omgevingswetproof’ te maken. Dit vraagt in ieder geval in 2021 waar nodig om ondersteuning van processpecialisten;
• Communicatie: De organisatie dient de samenleving mee te nemen in de veranderingen die de Omgevingswet met zich meebrengt en daarover kundig, begrijpelijk en duidelijk te informeren;
• Organisatie, Cultuur en Ontwikkeling: In 2020 wordt een cultuurmonitor organisatie breed afgenomen. Deze willen we in 2021 weer toepassen, om het kennisniveau (en het gewenste kennisniveau) meetbaar te maken. Vervolgens moet op deze resultaten – wanneer nodig – ingespeeld kunnen worden.

Hogere uitgaven duurzaamheid
Op 12 mei 2020 heeft de gemeenteraad besloten om de volgende ambities te verankeren in de omgevingsvisie van de gemeente Staphorst:

1. Energietransitie. In 2030 komt minimaal 49% van de totale energiebehoefte in Staphorst uit hernieuwbare energie;
2. Klimaatadaptatie. Uiterlijk in 2021 heeft de gemeente via stresstesten, risicodialogen en een uitvoeringsagenda de opgaven en maatregelen in beeld gebracht. Uiterlijk in 2030 is de financiële dekking voor alle maatregelen die (nog) moeten gebeuren, geborgd;
3. Circulaire economie. in Staphorst worden in 2030, 50% minder primaire grondstoffen verbruikt

Om deze doelen te halen, is een tijdelijke programma-organisatie (Programma Energie & Klimaat) ingericht. Vanwege het tijdelijke karakter zijn de benodigde middelen incidenteel. Het gaat om diverse korte projecten met verschillende looptijden. Elk project duurt niet langer dan 2 jaar. Zodra de doelen van het programma behaald zijn, wordt de programma-organisatie ontbonden. Hiervoor is projectgeld in de zomernota 2020 opgenomen voor de jaren 2021-2024. Deze uitgaven zijn incidenteel waarbij ze gedekt worden uit de reserves. Hiervoor wordt een reserve duurzaamheid ingesteld die gevoed wordt met dit bedrag ten laste van de reserve dekking nadelig begrotingssaldo 20-23. De reden waarom het projectgeld gedekt wordt uit de reserve is het feit dat we in de afgelopen jaren ook extra budget hebben gekregen vanuit het Rijk via de algemene uitkering voor duurzaamheid. Dit is in de afgelopen jaren niet gelabeld maar ten gunste van de begroting gebracht. Bovendien is het de verwachting dat we in de komende jaren vanuit de algemene uitkering ook extra geld krijgen voor duurzaamheid. Deze worden dan toegevoegd aan de reserve duurzaamheid. Op deze manier krijgen we beter inzicht in de inkomsten en uitgaven van deze nieuw taak van gemeenten.

Na ontbinding van de programma-organisatie zijn we echter niet ineens helemaal “klaar” met duurzaamheid. We verwachten dat er ook sprake zal zijn van een structurele component (o.a. formatie taakveld duurzaamheid). In de zomernota 2020 is een structurele component opgenomen van € 150.000 per jaar die ten laste van het begrotingssaldo wordt gebracht.

Hiermee zijn de ambities voor duurzaamheid ook geborgd in de zomernota 2020.

Verduurzaming gemeentehuis
De eis uit het Bouwbesluit 2012 is dat kantoorgebouwen in 2023 moeten voldoen aan energielabel C. Het huidige gemeentehuis voldoet hier niet aan.
In het Energieakkoord is afgesproken dat gestreefd wordt naar een energie-neutrale gebouwde omgeving in 2050 met als tussenstap in 2030 tenminste gemiddeld het niveau van het (huidige) label A voor alle gebouwen in 2030. Ook in het Coalitieakkoord 2018-2022 van de gemeente Staphorst is opgenomen, dat het proces om te komen tot het behalen van de doelstelling om in 2050 energieneutraal te zijn, wordt gestart.

Dit betekent dat de komende periode (groot) onderhoud van het gemeentehuis plaats zal moeten vinden om te voldoen aan de gestelde eisen. Het voornoemde onderhoud gaat gepaard met het verbeteren van de werkomgeving.

Op basis van een berekening is er ongeveer € 2,8 miljoen nodig om energielabel C te behalen. Een deel van dit budget kan gedekt worden uit verkopen van gemeentelijke gebouwen (als voorstel opgenomen in de strategische gebouwenvisie) en het beschikbare budget voor groot onderhoud van het gemeentehuis in reserve voor gemeentelijke gebouwen. Netto is er € 1,3 miljoen nodig wat leidt tot een kapitaallast van € 85.000 per jaar. Voor het behalen van energielabel A zijn geen middelen opgenomen in deze zomernota.

Interne aanpassing gemeentehuis algemeen
De verschillende afdelingen van het gemeentehuis hebben meer ruimte nodig. Daarnaast moeten we blijven voldoen aan de wettelijke ARBO normen en moeten er aanpassingen plaatsvinden vanwege verdere digitalisering van de werkprocessen.. Daarnaast moeten er aanpassingen plaatsvinden omdat services meer geautomatiseerd en gedigitaliseerd worden.

Deze aanpassing leidt tot een aanvullende investeringen bovenop de investering van duurzaamheid van € 300.0000. De kapitaallasten van deze investering zijn € 15.000 per jaar.

Interne aanpassing gemeentehuis afdeling Samenleving / Politie
De afdeling samenleving heeft meer ruimte nodig (om te blijven voldoen aan de ARBO normen) en de politie moet krimpen gezien landelijke eisen bij de politie. Hiervoor is een investeringen geraamd van € 100.000. De kapitaallasten van deze investering zijn € 5.000 per jaar.

Nieuwe wet schulddienstverlening per 1-1-2021
De vernieuwde Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening (per 01-01-2021) biedt ruimere mogelijkheden met betrekking tot vroeg signalering. Het biedt een wettelijke grondslag voor het betrekken van meerdere signalen en het uitwisselen van persoonsgegevens bij vroeg signalering in het kader van schuldhulpverlening. De wetswijzing brengt de reactieplicht van gemeenten op een melding met zich mee. De raming is dat dit leidt tot extra lasten in het kader van schuldhulpverlening en het is onzeker of dit gecompenseerd wordt vanuit de algemene uitkering. Daarom wordt voorgesteld het budget met € 36.000 structureel te verhogen.

Nieuwe wet inburgering per 1-7-21
In het Regeerakkoord van 2017 is vastgelegd te werken aan een nieuw inburgeringsstelsel. Aanvankelijk was de beoogde ingangsdatum gesteld op 1 juli 2020; later is die verplaatst naar 1 januari 2021 en recent naar 1 juli 2021. Deze nieuwe wetgeving brengt de verplichting met zich mee inburgeringsmogelijkheden aan te bieden, op de ontwikkeling en resultaten daarvan toe te zien en de statushouder de eerste 6 maanden van zijn verblijf in Staphorst financieel te ontzorgen. Het financieel effect is per saldo nog onbekend. Er worden Rijksmiddelen beschikbaar gesteld; de hoogte daarvan is nog onbekend. Dit wordt naar verwachting bekend gemaakt in de septembercirculaire 2020. Het uitgangspunt van het College is dat de extra kosten worden gedekt uit extra algemene uitkering.

Veiligheidsregio: vrijwilligers in dienstverband
De toenemende kosten van de vrijwillige brandweer zullen via een verdeelsleutel doorberekend worden in de bijdrage van de deelnemende gemeenten aan de VR. Het aandeel van Staphorst bedraagt 2,73%, dit betekent max. € 40.950 verhoging van de bijdrage van Staphorst aan de VR.

Mogelijk zou de regelgeving een jaar later kunnen laten ingaan, omdat de besluitvorming pas in 2021 plaatsvindt. Er vindt mogelijk compensatie plaats vanuit de Algemene Uitkering, maar dat is voorlopig nog te onzeker om op te nemen in de zomernota / begroting. Om deze reden is een structureel bedrag geraamd van € 40.000 met ingang van begrotingsjaar 2021.

Transitiebudget eigen organisatie
Op dit moment is er geen ruimte in de begroting voor de doorontwikkeling van medewerkers en organisatie, waardoor we het risico lopen dat organisatie en medewerkers zich niet verder ontwikkelen. Dit zal uiteindelijk gaan leiden tot een ongewenst verloop. Dit budget kan ingezet worden voor o.a. individuele coachings- en loopbaantrajecten van medewerkers en functie wijzigingen. Vanuit de cao heeft de gemeente de verplichting om elke 3 jaar aan medewerkers een loopbaanbegeleiding aan te bieden en de mogelijkheid tot het gebruik maken van het generatiepact.

Uitbreiding scholen Rouveen
Vanuit de Triangel en Levensboom is er een officieel verzoek om uitbreiding ingediend.
Het lijkt er nu op dat de Levensboom een semi-permanente oplossing nodig heeft. Bij de Triangel ligt dit anders. Het aantal leerlingen stijgt boven de prognose uit. Ook kunnen zij aantonen dat dit de komende jaren zo blijft. De gesprekken hierover worden gevoerd. Omdat het bedrag onduidelijk is, nemen we een PM post op die we later concreet willen invullen.