Jaarrekening - Toelichting op de balans per 31 december 2017

Inleiding
De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft.

Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening
De waardering van de activa vindt plaats op basis van verkrijgingsprijs (is: inkoopprijs en bijkomende kosten) of vervaardigingsprijs (is: aanschaffingskosten en de overige kosten welke rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend ). Passiva worden opgenomen tegen nominale waarden.

De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als bate genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar gesteld wordt.

Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals ziektekostenpremie ten behoeve van gepensioneerden, overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken en dergelijke.

Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode is dezelfde als die van de meerjarenraming te weten vier jaar. Indien er sprake is van (eenmalige) schokeffecten (reorganisaties) dient wel een verplichting gevormd te worden.

Activa
Vaste activa (met economisch nut)

In erfpacht uitgegeven gronden.
De in erfpacht uitgegeven percelen worden gewaardeerd tegen de eerste uitgifteprijs (i.c. de waarde die bij eerste uitgifte als basis voor de canonberekening in aanmerking is genomen).

Overige  investeringen met economisch nut
Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht; in die gevallen wordt op het saldo afgeschreven.

Slijtende investeringen worden vanaf het moment van ingebruikneming lineair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur, waarbij rekening kan worden gehouden met een eventuele restwaarde. Op grondbezit met economisch nut (buiten de openbare ruimte) wordt niet afgeschreven. Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. In het begrotingsjaar heeft een dergelijke vermindering overigens niet plaatsgevonden. Dergelijke afwaarderingen worden teruggenomen als ze niet langer noodzakelijk blijken. Volledigheidshalve vermelden wij dat op investeringen die vóór 2004 gedaan zijn soms extra is afgeschreven zonder economische noodzaak (ter verlichting van toekomstige lasten). Ook zijn in voorkomende gevallen reserves op dergelijke investeringen afgeboekt. Dit betreft met name investeringen in schoolgebouwen en riolering.

De gehanteerde afschrijvingstermijnen bedragen in jaren:

	(Onder)gronden van activa met een meerjarig economisch nut	Geen afschrijving
Gebouwen:	stichtingskosten: scholen, peuterspeelzalen	30 - 40 jaar
	stichtingskosten: sportaccommodaties	30 jaar
	stichtingskosten overige gebouwen: werkplaats, bibliotheek, dienstencentrum, mortuarium e.d.	30 - 40 jaar
	groot onderhoud, renovatie, uitbreiding van bestaande (hoofd)gebouw	Afhankelijk van de resterende looptijd van het (hoofd)gebouw met een minimum van 15 jaar; of gewenste levensduur van te renoveren gebouw
	Rioleringswerken	Conform GRP: 20-40 jaar
	Begraafplaatsen	Afhankelijk van te verwachten looptijd
Sportvelden:	Vervanging drainage	12 - 15 jaar
	Renovatie toplaag	12 - 15 jaar
	Lichtmasten	20 jaar
	Technische installaties en machines	Afhankelijk van het object: 5 - 15 jaar
	Vaste inventaris, veiligheidsvoorzieningen, groot onderhoud voor zover niet opgenomen in beheerplannen	Afhankelijk van het object: 5 - 10 jaar
	Voertuigen, gereedschappen en overig materiaal	Naar gangbare ervaringsnormen of voorgeschreven normen over de gebruiksduur (meestal 5 tot 10 jaar)
	Automatisering (hard- en software)	3 - 5 jaar
	(Kantoor)meubilair	10 - 20 jaar
	Aandelen	Geen afschrijving
	Diversen	Op basis van verwachte economische levensduur

Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut
Infrastructurele werken in de openbare ruimte, zoals b. v. groot onderhoud van wegen, pleinen, bruggen, viaducten en parken werden tot en met 2016 zoveel mogelijk ten laste van het resultaat en de reserves gebracht. Nieuwe infrastructurele werken konden worden geactiveerd en afgeschreven in maximaal 40 jaar. De ondergrond van deze werken werd daarbij als integraal onderdeel van het werk beschouwd (en dus ook afgeschreven). Voor zover in voorkomende gevallen een snellere budgettaire dekking mogelijk was, werd op dergelijke activa overigens (resultaatafhankelijk) extra afgeschreven. De boekwaarden werden dus nadrukkelijk als nog te dekken investeringsrestanten  gezien.
Per eind 2016 waren er geen uitgaven hiervoor geactiveerd en stond er ook geen bedrag voor op de balans. Met ingang van 2017 heeft er volgens BBV voorschriften een wijziging plaats gevonden, waarbij investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut ook moeten worden geactiveerd. Deze stelwijziging heeft tot gevolg dat we deze investeringen met ingang van 2017 ook activeren. Voor dekking van de jaarlijkse afschrijvingslasten in de reserve afschrijving investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut gevormd. Deze stelselwijziging heeft voor ons dan ook geen gevolgen voor het begroting- en rekeningresultaat.

Financiële vaste activa
Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen en leningen u/g zijn opgenomen tegen verkrijgingsprijs (inkoopprijs en bijkomende kosten). Indien de marktwaarde lager is dan de verkrijgingsprijs worst er tegen marktwaarde gewaardeerd.

Participaties in het aandelenkapitaal van NV's en BV's ("kapitaal verstrekkingen aan deelnemingen" in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen onverhoopt structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingsprijs zal afwaardering plaatsvinden. Tot dusver is een dergelijke afwaardering gelukkig niet noodzakelijk gebleken. De actuele waarde ligt ruim boven de verkrijgingsprijs.

De obligatieportefeuille is deels gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs (BNG Fido Financial Bond Fonds en BNG Fido Government Bond Fonds). Het dividend en de rente is als bate in de jaarrekening verantwoord. De nog te ontvangen rente  is als transitorische (rente)post in de balans opgenomen.

Bijdragen aan activa van derden worden ineens ten laste van het resultaat of een reserve gebracht. Mochten ze worden geactiveerd dan worden deze geactiveerde bijdragen gewaardeerd op het bedrag van de verstrekte bijdragen, verminderd met afschrijvingen. De verleende bijdragen worden dan afgeschreven in de periode waarin het betrokken actief van de derde op basis van de door de gemeente gestelde voorwaarden moet bijdragen aan de publieke taak.

Vlottende activa
Voorraden
De als 'onderhanden werken' opgenomen bouwgronden in exploitatie (IEGG) zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woonrijp maken), alsmede een redelijk te achten aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. Vanaf 2016 wordt aan deze gronden ook geen rente meer bijgeschreven.
Winsten uit de grondexploitatie werden tot en met 2016 slechts genomen indien en voor zover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Zolang daarvan geen sprake is worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingskosten in mindering gebracht. Met ingang van 2017 is overeenkomstig BVV voorschriften de POC methode (percentage-of-completion) van toepassing, waarbij winst wordt genomen naar gelang de voortgang van de realisering van het complex. Bij 50% van de gerealiseerde kosten en 50% van de gerealiseerde opbrengsten wordt 50% x 50% is 25% winst genomen.

Vorderingen en overlopende activa
De vorderingen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingskosten. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. De voorziening wordt statische bepaald op basis van de geschatte inkomenskansen.

Liquide middelen en overlopende posten.
Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen.

Passiva
Eigen Vermogen
Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserves, de bestemmingsreserves en het resultaat na bestemming. De algemene reserve is tot een minimum saldo (minimum bedrag per inwoner) min of meer vrij besteedbaar.

Voorzieningen
Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De pensioenverplichting ten behoeve van de wethouders is echter op de contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaardeerd.

Vaste schulden
Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer.

Vlottende passiva
De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.
De niet bestede middelen van Europese en Nederlandse overheidslichamen met een specifiek bestedingsdoel zijn verantwoord als vooruit ontvangen bedragen onder de vlottende passiva. 

Borg- en garantstellingen
Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen.

Geen geactiveerde immateriële activa op de balans.

De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen:

	31-12-2017	31-12-2016
Gronden uitgegeven in erfpacht	0	0
Investeringen met economisch nut	21.806	22.521
Investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven	6.457	6.688
Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut	715	0
Totaal materiële vaste activa (MVA)	28.978	29.209

 

	per 31-12-2016	investeringen	t.l.v. reserve	desinvesteringen	afschrijvingen	per 31-12-2017
MVA-a - gronden en terreinen	2.862	118	78	40	46	2.816
MVA-b - strategische gronden	4.423	3	0	9	0	4.418
MVA-c - woonruimten	0	0	0	0	0	0
MVA-d - bedrijfs- en ov. gebouwen	14.130	12	0	35	762	13.345
MVA-e - grond- weg en waterbouwkundige werken	14	0	0	0	1	13
MVA-f - vervoersmiddelen	518	183	19	0	100	582
MVA-g - machines, apparaten en installaties	519	257	110	0	109	557
MVA- h - overige MVA	54	51	0	0	29	76
Totaal	22.521	624	208	84	1.047	21.806

De strategische gronden vormen een verzamelnaam voor gronden met een stellig voornemen tot ontwikkelen. . Deze strategische gronden worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of duurzaam lagere marktwaarde. Uiterlijk 31 december 2019 moet een toets plaats vinden op de marktwaarde van deze gronden tegen de dan geldende bestemming.

MVA-b - strategische gronden	31-12-2016	Investeringen	Desinvesteringen	31-12-2017
Terrein de Levensboom Rouveen - 5.607 m²	227	0	0	227
Rouveen- Zuid - 45.648 m²	2.198	0	2	2.196
IJhorst- West 2 - 7.898 m²	457	0	1	456
Industrieterrein De Esch 0 - 52.395 m²	1.212	0	3	1.210
De Slagen uitbreiding - 44.877 m²	329	2	3	328
Totaal Strategische Gronden	4.423	3	9	4.418

 

De belangrijkste investeringen betreffen	Beschikbaar gesteld krediet	Werkelijk besteed in 2017	Cumulatief besteed t/m 2017
MVA-a- gronden en terreinen: - VV Staphorst - groot onderhoud veld 2, 3, 4 - VV Staphorst - groot onderhoud hoofdveld - VV Staphorst - bijdrage - VV Staphorst - groot onderhoud veld 5	150 35 20	9 82 33 - 20	141 82 33 - 20
	205	78	210
MVA-d- bedrijfs- en overige gebouwen: - MCR Rouveen - schoolgebouw - idem bijdrage schoolpleinen in 2011 - Prov.Ov. pMJP bijdr. MCR Rouveen 2014 - Kleedaccommodatie SC Rouveen	3.000 1.563	35 - 5	2.954 45 - 150 - 1.454
	4.563	30 -	4.214
MVA-f- machines, apparaten en installaties: - vrachtauto klapner container - kipper t.b.v. mini-tractor - calamiteiten-aanhanger - ver-reiker t.b.v. gladheidsbestrijding - 2 aanhangstrooiers nr. 3 en 4	7 10 70 75	3 6 11 77 87	3 6 11 77 87
	162	183	183
MVA-g- machines, apparaten en installaties: - MIS (management informatie systeem) - vervanging Firewall - automatiseringsprojecten - meubilair gemeentehuis - koffiezetapparaten - raadzaal opnieuw herinrichten - gladheidmeldsysteem	50 248 150 12 138 20	5 40 106 12 7 4	54 40 106 12 7 4
	618	175	224
MVA-h- overige materiële vaste activa: - skatevoorziening Staphorst en Rouveen (juni 2017)	50	51	0
	51	51	0

Investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven:

	31-12-2016	investeringen	desinvesteringen	afschrijvingen	bijdrage derden	31-12-2017
Begraafplaatsen	337	0	0	16	0	321
Riolering	6.351	173	0	375	13	6.136
	6.688	173	0	391	13	6.457

De belangrijkste investeringen betreffen:

	Beschikbaar gesteld krediet	Werkelijk besteed in 2017	Cumulatief besteed t/m 2017
Gemeentelijk rioleringsplan 2016	912	85	247
Gemeentelijk rioleringsplan 2017	1.099	88	88
	2.011	173	334

De investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut kunnen als volgt worden onderverdeeld:

	31-12-2016	investeringen	desinvesteringen	afschrijvingen	bijdrage derden	31-12-2017
MVA-d- grond- weg en waterbouwkundige werken	0	1.534	808	11	0	715
	0	1.534	808	11	0	715

De belangrijkste investeringen betreffen:

	Beschikbaar gesteld krediet	Werkelijk besteed in 2017	Cumulatief besteed t/m 2017
Wegen:
- wegenbeheerplan (jaarlijkse uitvoering - ontsluiting CZ Rouveen - verkeersplan - fietspad Mr. JB Kanlaan/Evenboersweg - snelfietsroute Meppel-Zwolle - onderzoek afslag A28 - spoorwegovergang Gorterlaan - fietspad Heerenweg - fietspad Gorterlaan - fietspad nabij Waanders - herinrichting Korte Kerkweg - herinrichting Staphorst Noord-Oost fase 1/2 - herinrichting/afkoppeling Oosterparallelweg - brug Veldhuisweg - civiele kunstwerken (bruggen) - verlichtingenplan fase 5 - inrichten openbare ruimte SC Rouveen - bijdrage carpoolplaatsen - groenbeleidsplan - bossages noordelijk deel gemeente - herinrichting Boslaan - herinrichting groenvoorz. Staphorst-Zuid 1 - boomveiligheidsinspectie - kappen 320 bomen i.v.m. ziekte - particulier bomenbeleid	870 120 50 2.335 450 150 917 35 50 240 30 35 20 72 490 90 125 64 20 20 20 15 40 22 25	627 1 13 124 35 21 25 13 12 109 17 37 14 48 224 21 61 19 16 11 6 9 40 21 9	627 86 49 124 50 136 25 13 12 220 17 37 14 48 224 73 146 19 16 11 6 9 40 21 9
	6.303	1.534	2.031

 

Het verloop van de financiële vaste activa gedurende het jaar 2017 wordt in onderstaand overzicht weergegeven:

	31-12-2016	Vermeerderingen	Verminderingen	Aflossing	31-12-2017
Kapitaalverstrekkingen aan:
Deelnemingen	260	0	0	0	260
Leningen aan:
Deelnemingen	785	0	0	81	704
Overige langlopende leningen	1.760	0	0	330	1.430
Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd > 1 jaar	3.312	2	0	1.104	2.210
Totaal financiële vaste activa	6.117	2	0	1.515	4.604
SPECIFICATIE
Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen:
Aandelen N.V. Rendo Holding	20	0	0	0	20
Aandelen N.V. Enexis	60	0	0	0	60
Aandelen N.V. Vitens	5	0	0	0	5
Borgst.fonds v.d. middenstand	0	0	0	0	0
Aand. NV ROVA	25	0	0	0	25
Aandelen Bank van Nederlandse Gemeenten	75	0	0	0	75
Vordering op Enexis B.V.	76	0	0	0	76
	260	0	0	0	260
Leningen aan deelnemingen:
Achtergestelde lening NV Rova	379	0	0	0	379
Achtergestelde lening NV Vitens	406	0	0	81	325
	785	0	0	81	704
Overige langlopende leningen:
Startersleningen	200	0	0	0	200
Langlopende geldlening zwembad 1997	84	0	0	84	0
4-tal geldleningen i.v.m. exploitatiebijdrage industrieterrein	147	0	0	47	100
2-tal geldleningen i.v.m. exploitatiebijdrage industrieterrein	1.328	0	0	198	1.130
	1.760	0	0	330	1.430
Overige uitzettingen met een looptijd > 1 jaar:
BNG Financial Bond Fonds	2.152	1	0	717	1.436
BNG Government Bond Fonds	1.160	1	0	387	774
	3.312	2	0	1.104	2.210
Aandelen N.V. Rova en achtergestelde lening N.V. Rova: De gemeente bezit 217 aandelen N.V. Rova en een lening van € 379k Geldlening i.v.m. exploitatiebijdrage industrieterrein De Esch 3: Per eind december 2013 is een 4 jarige 3% lineaire hypothecaire geldlening verstrekt van € 693k. Eerste aflossing eind december 2014. In mei 2014 is een 6-jarige 3% lineaire hypothecaire geldlening verstrekt van € 1.220k met een jaarlijkse aflossing van € 25k. De hoofdsom van deze lening is niet opeisbaar voor 30 april 2021. BNG Financial Bond Fonds en BNG Gevernment Bond Fonds: De marktwaarde van deze fondsen is hoger dan de boekwaarde. De BNG is met ingang van 2012, als gevolg van schatkistbankieren, verplicht jaarlijks 1/7 deel van de belegging af te lossen. De aflossing in de jaren 2013 t/m 2017 is € 1.085k, € 1.163k, € 1.176k, € 1.182k en € 1.104k. Het verkoopresultaat in deze jaren is € 37k, € 72k, € 78k, € 79k en € 68k. De intrinsieke waarde per 31 december 2017 van de participaties BNG Financial Bond Fonds is €1.436 en van BNG Government Bond Fonds € 906.
		31-12-2016		31-12-2017
Totaal Vaste Activa		35.326		33.582

De in de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst naar de volgende categorieën:

Diverse gronden in exploitatie:	2017	2016
Bouwgronden in exploitatie (onderhanden werk)	2.212	3.394
Totaal	2.212	3.394

 

Bouwgronden in exploitatie	31-12-2016	investeringen	desinvesteringen	winst uitname	31-12-2017
Rouveen- West 4	276 -	53	1.233	910	545 -
Industrieterrein De Esch 3	475 -	42	431	170	694 -
Industrieterrein Bullingerslag	4.144	299	2.062	1.070	3.451
Totaal	3.394	394	3.726	2.150	2.212

Industrieterrein De Esch 3:
In de jaren 2012 t/m 2016 zijn resp. 6, 7, 5, 6 en 2 percelen industriegronden verkocht ter grootte van resp. 40.000, 19.267, 23.751, 17.619, 7.524 en 3.830m². Door de voorspoedige verkopen is sinds 1 januari 2013 de boekwaarde negatief. Dat wil zeggen hogere opbrengsten dan kosten. Als gevolg van de verkoop in 2017 en de gewijzigde BBV voorschriften met betrekking tot winstname is in het verslagjaar € 170.000 winst genomen.

Rouveen West 4:
In de jaren 2012 t/m 2017 zijn resp. 4, 49, 11, 3, 13 en 14 kavels bouwgronden verkocht ter grootte van resp. 1.559, 11.445, 3.014, 977, 5.724 en 6.203 m2. Ook hier verlopen de verkopen dusdanig dat sinds 1 januari 2014 de boekwaarde negatiesis (hogere verkoopopbrengsten dan kosten). Als gevolg van de verkoop in 2017 en de gewijzigde BBV voorschriften met betrekking tot winstname is in het verslagjaar € 910.000 winst genomen. Eind 2015 is en begin gemaakt met het bouwrijp maken van de 2e fase. In 2016 zijn hiervan 13 kavels verkocht, 14 in 2017 en in 2018 de laatste 2.

Industrieterrein Bullingerslag:
In 2007 (30 oktober) heeft de raad op gronden aan de Oosterparalweg voorkeursrecht gemeenten opgelegd (ex artikel 2 van de Wet Voorkeursrecht Gemeenten). In 2008 hebben de eerste grondaankopen plaatsgevonden tegen een prijs van € 18 per m2. De raad heeft 30 juni 2015 een krediet van € 3 miljoen beschikbaar gesteld, € 2,5 miljoen voor bouwrijp maken en € 0,5 miljoen voor woonrijp maken. Bouwrijp maken is in 2016 praktisch afgerond. De kosten zijn ruimschoots binnen de raming gebleven. In 2013 is de 1e exploitaitebijdrage ontvangen en in 2016 heeft de 1e verkoop plaatsgevonden. De raad heeft 28 maart 2017 de kostprijscalculatie vastgesteld met een verwachte looprijd van 7 jaar (2017 t/m 2013). In 2013 heeft een grondtransactie plaatsgevonden met een aangrenzend perceel, waar een exploitatiebijdrage voor 5.955 m2 industriegrond is ontvangen.
Voorafgaande aan de calculatieopzet is aan een aangrenzend perceel van een reeds gevestigde ondernemer in het vorige verslagjaar 4.403 m2 grond verkocht. In het verslagjaar is aan een 5-tal ondernemers 18.500 m2 industriegrond verkocht, warvan door 3 een aanvullende koopsom van € 40.000 is betaald voor de bouw van een bedrijfswoning.
Voor een totale oppervlakte van 18.549 m2 zijn exploitatiebijdragen ontvangen. Deze worden m.i.v. 2016 (nieuwe BBV voorschriften) geadministreerd onder de vlottende activa. Als gevolg van de gewijzigde BBV-voorschiften, waarbij winst genomen dient te worden volgens de POC (percentage-of-completion)-methode overeenkomstig het realisatiebeginsel, is in het verslagjaar, in tegenstelling tot voorgaande jaren, reeds € 1.070k winst genomen. Van de ontvangen exploitatiebijdragen is € 450k winst genomen (zie hiervoor de Vlottende Activa).

	31-12-2016	31-12-2017
Totaal grondexploitatie	3.394	2.212

Recapitulatie onderhanden werk (bouwgronden in exploitatie)

	2016	2017
a. boekwaarde per 1 januari	1.737 -	3.394
bij: negatieve boekwaarde IJhorst
bij: Staphorst de Slagen naar exploitatie derden
bij: Bullingerslag van NIEGG	3.378	0
b. correctie beginbalans a.g.v. wijzigingen BBV
af: De Esch 3 - exploitatie derden	310 -	0
af: Bullingerslag - exploitatie derden	64 -	0
c. bestedingen in het jaar gespecificeerd naar:
- investeringen
- grondaankopen	59	82
- interne doorberekeningen binnen de organisatie	127	63
- overige bestedingen	1.615	249
- stortingen in reserve algemene dienst
- winstneming	2.695	2.150
d. opbrengsten gespecificeerd naar:
- verkopen	2.364 -	3.720 -
- inschrijfrechten/pachten etc.	5 -	6 -
- exploitatiebijdragen	0	0
- ontvangen subsidies van andere organisaties	0	0
e. verminderingen in het jaar wegens afgesloten complexen	0	0
f. boekwaarde per 31 december van in exploitatie zijnde gronden	3.394	2.212
- boekwaarde Staphorst de Slagen (in exploitatie projectontwikkelaar)
g. vermoedelijk nog te maken kosten	1.462	1.295
h. vermoedelijke opbrengsten van nog uit te geven gronden ten behoeve van woningbouw	1.349 -	121 -
- vergoeding inmeet kosten landmeetkunde	7 -	1 -
- geraamde opbrengsten e/o exploitatiebijdragen van overige nog uit te geven industriegronden	9.571 -	7.200 -
- idem bouw woning	1.120 -	1.000 -
- idem glasvezelnetinfrastructuur	185 -	153 -
i. geraamd eindresultaat	7.376	4.968

Het geraamde resultaat is € 2,4 miljoen lager dan eind 2016 door:

- geraamd toekomstig voordeel nieuw in exploitatie genomen industrieterrein Bullingerslag - hogere kosten voorbereiding, toezicht, beheer en administratie woningbouw Rouveen West 4 - hogere kosten voorbereiding, toezicht, beheer en administratie industrieterrein De Esch 3 - hogere kosten voorbereiding, toezicht, beheer en administratie industrieterrein Bullingerslag - te scherpe raming nog te maken kosten industrieterrein Bullingerslag - winstneming industrie Rouveen West 4 - winstneming industrie De Esch 3 - winstneming industrie Bullingerslag

€ 28 n.d. € 20 n.d. € 34 n.d. € 170 n.d. € 910 n.d. € 170 n.d. € 1.070 n.d.

Totaal

€ 2.402 nadeel

De in de balans opgenomen uitzettingen korter dan één jaar of minder kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Soort vordering	31-12-2017	voorziening oninbaar	gecorrigeerd saldo 31-12-2017	31-12-2016
Vorderingen op openbare lichamen	1.823		1.823	2.017
Uitzettingen 's Rijks schatkist	20.081		20.081	15.397
Overige vorderingen	1.710	329	1.380	1.239
	26.613	329	23.284	18.653

Specificatie overige vorderingen	31-12-2017	voorziening oninbaar	gecorrigeerd saldo 31-12-2017	31-12-2016
Debiteuren algemeen	651	90	379	260
Debiteuren overheidslichamen	0	0	182	203
Debiteuren gemeentelijke belastingen	623	14	609	545
Transitorische rente	1	0	1	1
Debiteuren bijstand	341	210	131	139
Debiteuren leenbestand zelfstandigen	92	15	77	91
	1.710	329	1.380	1.239

De uitzettingen korten dan één jaar bestaan uit:
- Vorderingen openbare lichamen betreft compensabele BTW i.v.m. het BTW-compensatiefonds. Dit bedrag zal in juli 2018 worden ontvangen.
- Uitzettingen in 's Rijks schatkist betreft de (verplicht) bij het Rijk uitgezette overtollige liquide middelen, tegen het gehele jaar 0%.
- Debiteuren algemeen: Per medio maart 2018 staat hiervan in totaal nog € 232k open, waarvan 5 groter dan € 10k voor een totaalbedrag van € 197
- Debiteuren gemeentelijke belastingen betreffen grotendeel afvalstoffenheffing 2017 variabel tarief en toeristenbelasting 2017.
- Deze aanslagen zijn in januari en februari 2018 opgelegd voor resp. € 190k en € 30k

Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten

	31-12-2017	31-12-2016
Kassaldi (burgerzaken)	1	1
Banksaldi	3	6
Rabobank - beleggersrekening	240	240
	244	247

 

	31-12-2017	31-12-2016
Vooruitbetaalde bedragen	201	508
Van Europese of Nederlandse overheden n.t.o. voorschotbedragen specifieke uitkeringen	760	528
Nog te ontvangen bedragen	357	432
Gronden in exploitatie derden	376	727
	1.695	2.195

De vooruitbetaalde bedragen zijn in 2017 ontvangen en betaalde facturen, die op het boekjaar 2018 betrekking hebben. De nog te ontvangen bedragen betreft deels reeds in behandeling genomen bouwaanvragen, waarvoor nog geen bouwvergunning in verstrekt.

De in de balans opgenomen nog van Europese en Nederlandse overheidslichamen nog te ontvangen voorschotten op specifieke uitkeringen kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Specifieke uitkering:	Ultimo 2016	Toevoegingen	Ontvangen bedragen	Ultimo 2017
Min. SZW - vangnetregeling Wet BUIG 2015 en 2016	528	0	114	414
Min. SZW - vangnetregeling Wet BUIG 2017		313		313
Afrekening WSW 2014		4		4
Afrekening BBZ 2017 (BNG123)	0	29	0	29
	528	346	114	760

 

De in de balans opgenomen eigen vermogen bestaat uit de volgende posten:

	31-12-2017	31-12-2016
Algemene reserve	8.317	11.323
Bestemmingsreserves	45.759	41.355
Resultaat na bestemming	349	158
	54.426	52.836

Het verloop in 2017 wordt in onderstaand overzicht per reserve weergegeven:

Algemene reserves	Saldo 31-12-2016	Mutaties			resultaat voorgaand jaar	Saldo 31-12-2017
		reserves/voorzieningen	toevoegingen	onttrekkingen
Algemene reserve	3.300	0	0	0	0	3.300
Reserve zonder bestemming	8.023	1.651 -	0	1.513	158	5.017
Totaal algemene reserves	11.323	1.651 -	0	1.513	158	8.317

Bestemmingsreserves	Saldo 31-12-2016	Mutaties			resultaat voorgaand jaar	Saldo 31-12-2017
		reserves	toevoegingen	onttrekkingen
Reserve grondexploitatie	9.678	6.100 -	2.607	86	0	6.099
Reserve grondexploitatie met bestemming	741			8		733
Reserve onderhoud Conradsweg (zandpunt Hooidijk)		98				98
Reserve afschrijving investering openbare ruimte met maatschappelijk nut		6.514				6.514
Reserve rioolbeheer	5.743		383			6.126
Reserve matiging afvalstoffenheffing	578		212			790
Reserve met bestemming	374		20	12		382
Reserve wegenbeheer - betonwegen	2.000	2.000				4.000
Idem - asfalt - en klinkerwegen	2.204		730	627		2.307
Reserve verkeersontsluiting	1.438			22		1.417
Reserve afschrijving gemeentelijke gebouwen	12.160			641		11.519
Reserve volkshuisvesting	1.609	763 -		40		806
Reserve gebouwenbeheer	1.386		126	114		1.398
Reserve automatisering	97		201	138		160
Reserve sociaal domein	2.729		146			2.875
Reserve achtergestelde lening NV Vitens	406			81		325
Reserve onderhoud combischool Staphorst	211					211
Totaal bestemmingsreserves	41.355	1.749	4.426	1.770	0	45.759

Totaal reserves

11.729

1.651 -

0

1.594

158

8.642

 

	31-12-2017	31-12-2016
Saldo rekening baten en lasten	349	158

 

Toelichting

Algemene reserve	weerstandsvermogen, het minimumniveau is bepaald op € 200 per inwoner
Reserve zonder bestemming	'vrij' besteedbare reserve
Reserve grondexploitatie	algemene minimale risicoreserve grondexploitatie 30% boekwaarde strategische gronden
Reserve grondexploitatie met bestemming	nog te maken kosten van in 2014 een 3-tal afgesloten complexen
Reserve rioolbeheer	toekomstig onderhoud en vervanging riolering op basis van GRP en gelijkmatig verloop tarief rioolheffing
Reserve matiging afvalstoffenheffing	bestemming matiging tarieven afvalstoffenheffing
Reserve wegenbeheer	ter dekking van de kosten wegennota (wegenbeheerplan)
Reserve verkeersontsluiting	ten behoeve van verkeersontsluitingen
Reserve met bestemming	diverse bestemmingen
Reserve volkshuisvesting	ontstaan door verkoop gemeentelijk woningbedrijf en gericht op dekking investeringen directe woonomgeving
Reserve gebouwenbeheer	cyclisch onderhoud gemeentelijke gebouwen volgens onderhoudsbeheersplan
Reserve afschrijving gemeentelijke gebouwen	bestemd ter dekking van afschrijving diverse gemeentelijke gebouwen
Reserve automatisering	egalisatie kosten automatisering
Reserve Sociaal Domein - 3 D's	ontstaan door geoormerkte gelden gemeentefonds, per 1-1-2015 tenaamstelling gewijzigd van WVG in Sociaal Domein
Reserve achtergestelde lening NV Vitens	ontstaan door omzetting preferente aandelen in een 15-jarige achtergestelde lening
Reserve onderhoud combischool Staphorst	ter dekking toekomstige kosten onderhoud combischool

De mutaties in de reserves betreffen hoofdzakelijk kosten van investeringen die eenmalig uit de reserves zijn betaald. Vermeerderingen: verkoopwinsten grondexploitaties, vaste jaarlijkse toevoegingen en toevoegingen Sociaal Domein. Verminderingen: gemaakte kosten en investeringen met een eenmalig karakter.

De in de balans opgenomen voorzieningen bestaan uit de volgende posten:

	31-12-2017	31-12-2016
Voorzieningen, verplichtingen, verliezen en risico's	2.226	1.851
Door derden beklemde middelen	31	105
	2.256	1.956

Het verloop in 2017 wordt in onderstaand overzicht per voorziening weergegeven:

Voorziening voor verplichtingen, verliezen en risico's	Saldo 31-12-2016	Mutaties			aanwending	Saldo 31-12-2017
		reserves/voorzieningen	toevoegingen	vrijval
Voorziening pensioenverplichting wethouders	1.205			107		1.098
Voorziening frictiekosten reorganisatie	96			37	59	0
Voorziening verzelfstandiging museumboerderij	24				17	6
Voorziening personeel	527		698	21	83	1.121
	1.851	0	698	165	159	2.226

 

Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting	Saldo 31-12-2016	Mutaties			aanwending	Saldo 31-12-2017
		reserves/voorzieningen	toevoegingen	vrijval
Voorziening onderhoud Conradsweg	105	98 -	24			31
	105		24	0	0	31

Totaal voorzieningen

1.956

722

165

159

2.256

 

De onderverdeling van de in de balans opgenomen langlopende schulden is als volgt:

	31-12-2017	31-12-2016
Onderhandse leningen	0	0
Binnenlandse banken en overige financiële instellingen	1.062	1.490
	1.062	1.490

In onderstaand overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden over het jaar 2017:

	31-12-2016	Vermeerderingen	Aflossingen	31-12-2017
Onderhandse leningen
Binnenlandse banken en overige financiële instellingen	1.490		428	1.062
	1.490	0	428	1.062

De rentelast van de langlopende leningen over 2017 is € 63

	31-12-2017	31-12-2016
Totaal vaste passiva	57.744	56.282

Onder de vlottende passiva zijn opgenomen:

	31-12-2017	31-12-2016
Netto vlottende schulden met een rente typische looptijd korter dan één jaar	1.654	1.406
Overlopende passiva	1.619	2.127
	3.273	3.533

De in de balans opgenomen kortlopende schulden kunnen als volgt gespecificeerd worden:

	31-12-2017	31-12-2016
a. kasgeldleningen	0	0
b. bank- en girosaldi	0	0
c. overige schulden	0	0
- crediteuren algemeen	1.696	1.338
- crediteuren bijstand	58	68
	1.654	1.406

De specificatie van de post overlopende passiva is als volgt:

	31-12-2017	31-12-2016
Vooruit ontvangen bedragen	18	20
Van Europese of Nederlandse overheden ontvangen, nog te besteden specifieke uitkeringen	723	757
Nog te betalen bedragen: - transitorische rente - overige overlopende passiva - aangegane verplichtingen	25 379 474	34 529 786
	1.619	2.127

Onder "Vooruit ontvangen bedragen" zijn met ingang van 2008 de niet bestede middelen van uitkeringen van Europese en Nederlandse overheidslichamen met een specifiek bestedingsdoel verantwoord. Onder de aangegane verplichtingen staat een bedrag van € 732 voor in 2016 ontvangen facturen die betrekking hebben op 2015. Deze kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Specifieke uitkering:	Ultimo 2016	Toevoegingen bedragen	Vrijgevallen bedragen	Ultimo 2017
Gem. Zwolle, regionale aanpak jeugdwerkloosheid 2009-2011	8		8
Provinciale bijdrage cultuurconvenant 2009-2012	4		4
Prov. Overijssel - tijd. stim. won.b. proj. 2010 3e tranche - 22 won.	43		43
Prov. Ov. - binnensted. vern. €575.000 2010-2015: € 5.000 p.w. 23, 15, 30,19+10 won. (besluit 19-04-2010 kenmerk: 2010/0066742 en 2011/0129820)	50		50
Prov. Ov. Subs. AMBC bijdrage aanleg baan,hekwerk minibaan etc.	3			3
Prov. Overijssel - subs. sportacc. en jeugd.	8		8	0
Min. Infrastr.+Mil., BSV 2011055615 gevelmaatr. 70+won.	138		5	133
Prov. Overijssel - subs. Proj. Experiment jeugdzorg (ontv.in 2012)	23		23	0
Prov. Overijssel - subs. Herontwikkeling locatie Ons Belang	3		3	0
Min.v.Infrastrastr.+ Milieu - tijd. overgangsregeling. ISV-geluid (verk.lawaai)	312		0	312
Prov. Overijssel - subs. energiezuinige voorbeeldwoning GW 144	4		4	0
Prov. Overijssel - De Berghorst	30		30	0
Prov. Overijssel - schoolbuurtpleinen 45% v € 28.450		13		13
Prov. Overijssel - doorontwikkeling energieloket (max. € 60.000 subs.)		50		50
Prov. Overijssel - Sth.cultuur 2017-2020 (4 jaar à € 6.045)		18		18
Gemeenten N.W.-Overijssel - energievoorz. NW-Overijssel	30		30	0
Waterschap Drents OV Delta - stedelijk water De Slagen (5.246 m2 waterpartij achter HOED)		56		56
Min. SZW - afrekening BBZ 2017		19		19
Min. SZW - afrekening WSW 2014	4		4	0
Gemeente Zwolle - restant middelen project Trias	10		10	0
Min. SZW - BBZ (decl. deel)	20			20
BVO: nog te betalen afrek.4e kw. 2017		98		98
2. Provinciale bijdrage pJMP 2008	43		43	0
3. Provinciale bijdrage pJMP 2009	13		13	0
4. Prov.subs. 7-tal pMJP prestaties 2008-2013.	6		6	0
6. Prov. Ov. pMJP .def. 2010	8	0	8	0
	757	254	289	723

	31-12-2017	31-12-2016
Totaal vlottende passiva	3.273	3.533

Het saldo per 31 december 2017 van de nog niet opgenomen verlofdagen is: 9.378 uur tegen € 25,96 per uur is € 243.000. Per 31 december 2016 was dit: 9.697 uur tegen € 34,52 per uur is € 334.740.

Verslagjaar
(1)	Drempelbedrag	266.25
		Kwartaal 1	Kwartaal 2	Kwartaal 3	Kwartaal 4
(2)	Kwartaalcijfer op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen	254	247	248	251
(3a) = (1) > (2)	Ruimte onder het drempelbedrag	12	19	18	15
(3b) = (2) > (1)	Overschrijding van het drempelbedrag
(1) berekening drempelbedrag
Verslagjaar
(4a)	Begrotingstotaal verslagjaar		35.500
(4b)	Het deel van het begrotingstotaal dat kleiner of gelijk is aan € 500 miljoen		35.500
(4c)	Het deel van het begrotingstotaal dat de € 500 miljoen te boven gaat
(1)= (4b) x 0,0075 + (4c) x 0,002 met een minimum van € 250.000		Drempelbedrag	266.25
(2) berekening kwartaalcijfers op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen
		Kwartaal 1	Kwartaal 2	Kwartaal 3	Kwartaal 4
(5a)	Som van de per dag buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen (negatieve bedragen tellen als nihil)	22.851	22.460	22.844	23.102
(5b)	Dagen in het kwartaal	90	91	92	92
(2) - (5a)/(5b)	Kwartaalcijfers op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen	254	247	248	251