Samenvatting jaarrekening 2017

Aanbieding en voorstel

Aanbieding en voorstel

Terug naar navigatie - Aanbieding en voorstel

Hierbij bieden wij u ter vaststelling aan de jaarstukken 2017. Dit ter uitvoering van de wettelijke bepalingen (Gemeentewet, het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten - BBV en de Financiële Verordening).
Met deze jaarstukken 2017 legt ons college verantwoording af over het gevoerde beleid in 2017 en de bijbehorende financiën. De opbouw bestaat uit twee delen. In het jaarverslag vindt de verantwoording plaats. Dit verslag beschrijf de prestaties die de gemeente gerealiseerd heeft en de financiële hoofdlijnen. De gemeentefinanciën worden  nader toegelicht i
n de jaarrekening.

Beleidsmatige samenvatting
Nieuw dit jaar is de beleidsinformatiebrief in hoofdstuk 2. Hierin hebben wij de belangrijkste beleidsmatige en financiële ontwikkelingen van het jaar 2017 vermeld. Daarmee vormt deze brief een samenvatting van de jaarstukken. Tegelijk is het een startpunt van dit document.

Coalitieakkoord en collegeprogramma
Het coalitieakkoord “vertrouwen in dynamisch Staphorst!’ en de uitwerking hiervan in het collegeprogramma vormden voor de uitvoering van deze jaarstukken de basis.

Uitkomst/resultaat
De jaarrekening van de gemeente Staphorst 2017 sluit met een batig saldo van € 349.000 . In het hoofdstuk “financiële positie” treft u samenvattend de belangrijkste cijfers aan die tot dit resultaat hebben geleid  alsmede  enkele analyses.  

Controleverklaring accountant

De jaarrekening 2017 is voorzien van een goedkeurende controleverklaring over de getrouwheid en rechtmatigheid. Dat betekent dat onze gemeente de zaken op orde heeft.

Proces vaststelling jaarstukken
De vaststellingsprocedure van de jaarrekening heeft de voorgaande jaren (2015 en 2016) in twee stappen plaatsgevonden. Dit omdat een aantal partijen binnen het sociaal domein  er niet in slaagden om tijdig een accountantsverklaring aan te leveren.  Dit jaar is voor één  vaststellingsmoment gekozen.  Voordeel hiervan is dat deze werkwijze minder bestuurlijke drukte geeft. 

Voorstel
Met deze programmarekening verwachten wij uw raad een goed inzicht te geven in de resultaten over het jaar 2017 en zien uw reactie daarop met belangstelling tegemoet.
Wij stellen u voor:
- de jaarstukken (jaarverslag en jaarrekening) over het jaar 2017 vast te stellen;
- het resultaat groot: € 349.000 toe te voegen aan de reserve zonder bestemming.


Staphorst, 5  juni 2018.


Het college van burgemeester en wethouders van Staphorst


Drs. Th. Segers MBA                                                                        P. F. G. Rossen MPM

Burgemeester                                                                                     Secretaris

 

Leeswijzer

Terug naar navigatie - Leeswijzer

Burgemeester en wethouders leggen met deze jaarstukken verantwoording af over welk beleid gerealiseerd is in 2017 en welke middelen daarvoor zijn ingezet. Zo kan er worden vastgesteld in hoeverre het gerealiseerde beleid en de ingezette middelen over 2017 afwijken van wat er in de programmabegroting stond geraamd, en wat daarvoor de redenen zijn. De jaarstukken zijn nagenoeg geheel gebaseerd op de programmabegroting 2017. Dit geeft een goede vergelijking tussen de rekening en de begroting en ondersteunt uw raad bij de uitvoering van de controlerende rol. 

De begroting 2017, bijgesteld door wijzigingsbesluiten op de begroting en de zomernota, vormen de basis voor deze rekening 2017.

De jaarstukken 2017 bestaan uit drie delen:

Deel I | Jaarverslag 2017
Beleidsinformatiebrief
Zoals gemeld bij hoofdstuk 1 zijn in deze brief samenvattend de belangrijkste ontwikkelingen in 2017 weer gegeven.  

Uitkomsten en analyse
In hoofdstuk 3 treft u in samenvattende vorm de financiële uitkomsten van de jaarrekening 2017 aan zoals analyses van zowel de begroting als de zomernota en wordt de reservepositie uiteen gezet.  De belangrijkste uitkomsten worden tot slot geresumeerd.   

Programma's
- wat omvatte het programma?
- wie is bestuurlijk verantwoordelijk (portefeuillehouder)?
- wat is er voor gedaan?
a. de stand van zaken van de uit te voeren acties;
b. investeringen;
- wat heeft het gekost? inclusief een globale analyse van de belangrijkste verschillen.

Paragrafen
Naast de tien programma’s kent de gemeente acht paragrafen. Deze paragrafen betreffen onderwerpen en beleidslijnen die meerdere of alle programma’s aangaan. Een voorbeeld van een paragraaf is de paragraaf bedrijfsvoering. De bedrijfsvoering van de gemeente heeft effect op alle programma’s uit de begroting. Bovendien gaat het bij de onderwerpen in deze paragrafen vaak om aanzienlijke bedragen.  Daarmee wordt extra financieel inzicht gegeven.  Per paragraaf wordt verslag gedaan van de geleverde prestaties.

Deel II | Jaarrekening 2017
In de jaarrekening worden de gemeentefinanciën toegelicht. Deze bevat:
a. de balans
b. het overzicht baten en lasten
c. de toelichtingen:
     - grondslagen voor waardering en resultaatbepaling;
     - overzicht van baten en lasten;
     - presentatie algemene dekkingsmiddelen;
     - overzicht incidentele lasten en baten;
     - analyse begrotingsafwijkingen;
     - recapitulatie reserves en voorzieningen.

Deel III | Bijlagen

1. SiSa-bijlage
     De SiSa-bijlage vormt een  onderdeel van de jaarrekening. 

2. Taakvelden
      Uitsplitsing taakvelden

3.  Afgeronde  kredieten
      Totaaloverzicht checklists afgeronde kredieten.

4.  Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
      Goedkeurende controleverklaring van PWC (Price Waterhouse Coopers Accountants N.V.) voor zowel getrouwheid als rechtmatigheid.


5.  Commissie onderzoek jaarrekening
      Verslag van de Auditcommissie.

Beleidsmatige samenvatting

Beleidsinformatiebrief behorende bij de jaarstukken 2017

Terug naar navigatie - Beleidsinformatiebrief behorende bij de jaarstukken 2017

Beleidsmatige samenvatting
In dit document hebben we de belangrijkste beleidsmatige ontwikkelingen van het jaar 2017 vermeld. Per ontwikkeling is ook kort vermeld wat de effecten hiervan zijn.

Economie: doorwerking positieve ontwikkeling
De landelijke economie heeft zich in het afgelopen jaar verder herstelt van de recessie. Zo is de Nederlandse economie in 2017 met 3,1 procent gegroeid; de hoogste stijging in tien jaar tijd.
Deze groei was ook merkbaar in onze gemeente Staphorst. Belangrijke graadmeters hiervoor vormen:
- de  afname van gronden in de industrieterreinen zoals de voorspoedige ontwikkeling van het bestemmingsplan de Bullingerslag;
- de belangstelling voor de particuliere woningbouw in Rouveen waarbij het bestemmingsplan Rouveen-West werd afgerond;
- de arbeidsmarkt  die zich in het afgelopen jaar in positieve zin heeft ontwikkeld. Het aantal ww-gerechtigden is gedaald van 3,2% naar 2%.

Sociaal domein: afronding transitie 
Binnen het sociaal domein hebben gemeenten er per 1 januari 2015 taken en verantwoordelijkheden bij gekregen in de zorg en ondersteuning aan hun inwoners. Op het gebied van zorg, participatie en zelfredzaamheid, werk en jeugdhulp.
In de jaren 2015 en 2016 stonden vooral de continuïteit en kwaliteit voor de inwoner voorop. Het aanbod is kwalitatief goed en toereikend gebleken. In 2017 is deze transitie succesvol afgerond. Het begin van het jaar 2017 heeft in het teken gestaan van de evaluatie van het sociaal domein. De reserve sociaal domein wordt dit jaar gevoed met afgerond €145.000.

Organisatie: doorontwikkeling
Primair richtte de organisatie zich in 2017 op de realisatie van de ambities uit het coalitieakkoord en de doelen zoals die zijn gesteld in de missie en visie. Daarnaast is er voortvarend gewerkt aan een groot aantal doorontwikkelingstrajecten zoals:
- Efficiënte Procesinrichting Omgevingsrecht Staphorst (EPOS);
- Integratie Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en Centrum voor Werk en Ondersteuning (CWO);
- Overdracht van een deel van de vergunning-, toezicht- en handhavingstaken naar de Omgevingsdienst IJsselland;
- Vaststelling uitvoeringsprogramma dienstverlening;
- Doorontwikkeling buitendienst;
- Implementatie strategisch communicatieplan;
- Implementatie strategisch personeel- en opleidingsbeleid.
Een en ander resulteerde er in dat deze trajecten niet binnen de bestaande formatie konden worden opgevangen zodat er voor de kosten van inhuur dekkingsmiddelen zijn bij geraamd.  

Zorg: permanente aandacht   
Medio dit jaar is in de kern Rouveen het wooncentrum “de Sering” in gebruik genomen. Het appartementencomplex met 24 appartementen is bestemd voor mensen met een vraag op het gebied van wonen in combinatie met zorg, welzijn of dienst(en). De Stichting Welzijn Ouderen organiseert in de Buurtstee en participeert met het aanbieden van gezamenlijke activiteiten voor bewoners en omwonenden.

Ruimtelijke ontwikkeling: 'Staphorst voor elkaar'
Uw raad heeft in december 2017 met de vaststelling van de omgevingsvisie “Staphorst voor elkaar” een koers uitgezet op fysiek- sociaal gebied voor de komende tien jaar. Het is een uniek document waarin een gemeentedekkende visie op lange termijn is vastgesteld. Bovendien wordt hiermee de toelating- en ontwikkelingsplanologie verlaten en neemt onze gemeente daarbij een uitnodigende houding aan ten opzichte van burgers en bedrijven om met goede plannen en initiatieven te komen.     

Verkeer en vervoer: planmatig werken
Begin juni 2017 is door uw raad het integrale beleidskader van het verkeersplan vastgesteld. Het verkeersplan verschaft duidelijkheid over drie vragen:
1. Waarom wordt geïnvesteerd in verkeer & vervoer?
2. Hoe wordt bepaald onder welke omstandigheden wel (of juist geen) maatregelen worden  genomen?
3. Wat zijn tot 2030 de belangrijkste opgaven op het gebied van verkeer en vervoer?
Met de vaststelling van dit verkeersplan ontstaat de komende jaren een duidelijke lijn in wat de gemeente wel en niet gaat doen. Hierdoor kan doelgericht gewerkt worden.

Samenwerking inkoop en aanbesteding
In 2017 heeft de samenwerking inkoop en aanbesteding met Steenwijkerland en Zwartewaterland gestalte gekregen.
Er is een planning opgesteld in een samenwerkingsagenda.
Vanuit deze planning is gezamenlijk inkoop en aanbestedingsbeleid  en een inkoop en aanbestedingsprotocol opgesteld. Deze zijn vastgesteld door de drie colleges en de raad.

Samenvoeging basisregistraties in een team Gegevensbeheer
Het stelsel van basisregistraties speelt een belangrijke rol in het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken. Door alle gegevens binnen de overheid met elkaar te delen, eenmalige inwinning, meervoudig gebruik, kan de overheid efficiënter opereren en de dienstverlening verbeteren.
Daarom is in Staphorst besloten om deze registraties te clusteren binnen het team Gegevensbeheer om zo de doelstelling te realiseren

Financieel beheer: stabiele positieve resultaten
1.   de exploitatierekening 2017 sluit af met een batig saldo van  € 349.000. 
2.   door positieve grondexploitaties (b.p. Rouveen, de Esch-III en Bullingerslag) is in 2017 totaal € 2,6 milj. naar de  reserve geboekt.

Financiële samenvatting

Samenvatting programmarekening

Terug naar navigatie - Samenvatting programmarekening
Omschrijving programma Baten Lasten Saldo
Programma 0 | Algemeen Bestuur en Organisatie 23.369 -  1.996 21.374 -
Programma 1 | Openbare Orde en Veiligheid          60 -  1.166 1.106
Programma 2 | Verkeer, Vervoer en Waterstaat         191 -  2.116 1.926
Programma 3 | Economie/ondernemen   
       241 -      107        134 -
Programma 4 | Onderwijs        331 -   1.632 1.301
Programma 5 | Sport, Cultuur, Recreatie en Toerisme
      223 -  3.886 3.663
Programma 6 | Sociaal Domein     2.340 - 10.421 8.081
Programma 7 | Volksgezondheid en Milieu     3.282 -   3.830    548
Programma 8 | Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening   4.799 -   2.698   2.101 -
Programma 9 | Overhead      299 -   5.694 5.395
Saldo baten en lasten vóór mutaties in de reserves 35.136 - 33.546 1.590
Mutatie reserves programma 0          81 -        0         81 -
Mutatie reserves programma 1        0       6       6
Mutatie reserves programma 2       747 -   758    11
Mutatie reserves programma 3        0         0     0
Mutatie reserves programma 4       503 -      18    485 -
Mutatie reserves programma 5   1.264 -      70 1.194 -
Mutatie reserves programma 6         13 -    150 137
Mutatie reserves programma 7        0    595 595
Mutatie reserves programma 8       255 - 2.622 2.367
Mutatie reserves programma 9        419 -     304       115 -
Totaal toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves 3.282 4.523   1.241
Resultaat na mutaties in de reserves
   38.418-  
38.069      349

 

Uitkomst 2017: globale cijfermatige analyse

Terug naar navigatie - Uitkomst 2017: globale cijfermatige analyse
Resultaat (x € 1.000)  
Saldo van baten en lasten € 1.590.000
Resultaat €      349.000
Toegevoegd aan reserves (excl. resultaat 2017) € 1.241.000
   
Onttrekking en toevoeging reserves  
Af: onttrekkingen uit de reserves  
Aflossing lening Vitens €      81.000
Wegen (met name beheerplan) €    747.000
Afschrijving gemeentelijke schoolgebouwen €   481.000
Afschrijving gemeentelijke sportgebouwen €  110.000
Afschrijving gemeentehuis €     50.000
Bijdrage ICT bibliotheek €     90.000
Bijdrage renovatie zwembad €  800.000
Groot onderhoud sporthal €    70.000
Groot onderhoud sportvelden €    78.000
Incidenteel onderhoud groen, kappen en planten bomen €    98.000
Omgevingsvisie Staphorst €    52.000
EPOS €      81.000
Raming vennootschapsbelasting grondexploitatie 2016 + 2017 €      60.000
Organisatieontwikkeling €   136.000
Diversen  kleinere onttrekkingen aan de reserves
€    348.000
  € 3.282.000
Bij: toevoegingen aan de reserves  
Wegenbeheerplan €     600.000
Onderhoud gebouwen €     126.000
Toevoeging deel voorziening Conradsweg (zandput Hooidijk) €       98.000
Voordeel sociaal domein (3 D's) €     146.000
Riolering kosten < baten €     383.000
Afvalstoffenheffing kosten < baten €      212.000
Winstneming woningbouw Rouveen West 4 €      910.000
Winstneming industrieterrein De Esch 3 €     170.000
Winstneming industrieterrein Bullingerslag € 1.070.000
Winstneming industrieterrein exploitatie bijdragen Bullingerslag €     450.000
Reserve automatisering €     201.000
Wegenbeheer reservering niet gebruikte dekkingsmiddelen €       70.000
Diverse kleinere toevoegingen aan reserves
€       87.000
  € 4.523.000
Per saldo
Toevoegingen aan de reserves - onttrekking uit de reserves

€ 1.241.000
Jaarresultaat 2016 (niet in baten jaarrekening 2017)
 €    158.000        
 Toename reserve eind 2017 t.o.v eind 2016
 € 1.399.000
   
Resultaten voorgaande dienstjaren
 
2017:     € 349.000
2016:     € 158.000
2015:     € 183.000
2014:     € 222.000
 
   
Rechtmatigheid

De rechtmatigheid wordt getoetst aan de hand van het door de raad vastgestelde normenkader.   Onder rechtmatigheid  wordt verstaan het naleven van interne -en externe regelgeving.
Bij een aantal programma's is er sprake van toegelichte overschrijdingen. Deze overschrijdingen passen binnen het bestaande beleid van de gemeente Staphorst hetgeen inhoudt dat er geen sprake is van begrotingsonrechtmatigheid.

Wet- en regelgeving
Bij de samenstelling  van de  jaarstukken is de geldende regelgeving op basis van het Besluit Begroting en Verantwoording en de uitleg hiervan in de Vraag & Antwoord rubriek  van het BBV (www.commissiebbv.nl) tot en met 2018 toegepast.

Reservepositie

Terug naar navigatie - Reservepositie
Naam Stand per 1-1-2017 Winst 2016 Vermeerderingen Verminderingen Stand per 31-12-2017
-  algemene reserves 11.323 158         0 3.164   8.317
-  bestemmingsreserves 41.355      0 13.037 8.633 45.759
-  totaal reserves 52.678 158 13.037 11.797 54.077
-  voorzieningen 1.956        722     421    2.256
Totaal reserves en voorzieningen
54.634
  13.759
12.218
56.333

Analyse uitkomst t.o.v. oospronkelijke begroting

Terug naar navigatie - Analyse uitkomst t.o.v. oospronkelijke begroting

 

Beginsaldo begroting €        32.000
Begrotingsbehandeling
€        72.301
Saldo primaire begroting 2017 €      104.301

Resultaat rekening

€      349.065
Verschil: positief €      244.764
   
Nadelen  
Algemeen
- voorziening personeel
- inhuur personeel incl. inhuur derden

€      677.000

€      803.000
9: Overhead
- studiebijdragen: mede door organisatiebrede Stappop-training
- hogere toevoeging reserve automatisering

€        81.000

€        90.000
Totaal Nadelen € 1.651.000
   
Voordelen  

0: Bestuur & Ondersteuning
- geen toevoeging, maar onttrekking  pensioenvoorziening wethouders door hoger rente%
- geen bestuur- en onderzoekskosten college b&w
- detachering medewerkers aan diverse gemeenten
- hoger dividend en rentevergoeding verstrekte leningen (er is door betrokkenen geen gebruik gemaakt van vervroegde aflossing)
- algemene uitkering incl. afrekening voorgaande jaren


€    206.000


€       50.000

€       52.000
€       74.000

€    437.000
 2: Verkeer, Vervoer en Waterstaat
- elementenverhardingen: minder onderhoud, bermverharding en onkruidbestrijding

€    106.000

 5: Sport, Cultuur, Recreatie en Toerisme
- lagere kosten onderhoud plantsoenen en groenvoorziening langs wegen

€       105.000
6: Sociaal domein
- minder aanspraak minimafonds

€       65.000

7: Volksgezondheid en milieu
- lagere kosten volksgezondheid (alcohol + drugs, gemeenschappelijke regeling)
- lagere kosten milieubeheer en gemeenschappelijke regeling
- hogere opbrengst begraafrechten (leges verlenging en meer begraven)

€       53.000

€       58.000
€       82.000

8: Volkshuisvesting en ruimtelijke ordening
- hogere opbrengst bouwleges (woningbouw Rouveen en industrieterrein
Bullingerslag)
- verkoop woning Tulpenstraat 7
- vrijval provinciale subsidies voorgaande jaren waarvoor geen
terugbetalingsverplichting
- diverse kleinere voordelen


€     107.000


€     190.000

€     105.000
€      205.000
 Totaal Voordelen € 1.895.000
   
Per saldo: totaal voordelen minus nadelen: €      244.000

Analyse uitkomst 2017 ten opzichte van zomernota 2017

Terug naar navigatie - Analyse uitkomst 2017 ten opzichte van zomernota 2017

Bij de zomernota 2017 was de verwachting dat het resultaat over 2017 een negatieve uitkomst zou geven van € 750.000. Na samenstelling van de jaarrekening blijkt dat de jaarrekening een positieve uitkomst geeft van: € 350.000. Een te verklaren verschil van € 1.100.000.


Baten
A. Incidenteel

Programma en post Toelichting Bedrag
Programma 0
- pensioenvoorziening wethouders

onttrekking uit de reserve in plaats van toevoeging  i.v.m. rente-aanpassing

€ 206.000
Programma 8
- bouwleges
- gemeentelijk woningbezit
- provinciale subsidies


- voorspoedige uitgifte b.p. Rouveen-West en Bullingerslag
- verkoop gemeentelijke woning Tulpenstraat 7
- verantwoording ontvangsten uit voorgaande jaren waar geen terugbetalingsverplichting tegenover staat


€ 107.000
€ 190.000
€ 105.000
  Incidentele voordelen > € 25.000 € 608.000

B. Uit de exploitatie

Programma en post Toelichting Bedrag
Programma 0
- college b&w
- gemeentelijke samenwerking/burgerzaken

- geen bestuur- en onderzoekskosten gedaan
- detachering medewerkers

€ 50.000
€ 52.000
Programma 2
- elementenverharding

- bermen en sloten

- minder kosten klein onderhoud, bermverharding en lagere kosten onkruidbestrijding

- inbesteding ROVA en lagere stortkosten schouwafval en gras

€ 106.000


€ 52.000
Programma 5
- onderhoud plantsoen/groenvoorziening langs wegen
- onderhoud groenvoorziening langs wegen
lagere kosten onderhoud plantsoenen en groenvoorziening langs wegen- o.a. door geen gebruik te maken stelposten groenonderhoud, watergangen, renovaties en uitbreiding, plantmateriaal en minder regulier gesnoeid en minder inhuur materieel

€ 105.000
Programma 6
- collectieve vervoersvoorziening

- minimafonds

- andere aanpak voor WMO-vervoer (mijn taxi op maat i.p.v. regio-taxi)
waardoor minder aanspraak op is gedaan
- minder gebruik van maatschappelijke dienstverlening

€ 50.000


€ 65.000
Programma 7
- volksgezondheid

- milieubeleid

- begraafplaatsen

- w.o. lagere kosten uitvoeringsprogramma alcohol + drugs: € 16.000  en lagere  
bijdr. gem.sch.regeling € 22.000
- w.o. minder kosten milieubeheer en lagere kosten gem.sch. regeling
- hogere opbrengst begraafrechten; m.n. leges verlenging en mer personen begraven

€ 53.000


€ 58.000

€ 82.000

Programma 9
- loonsom






- materieel openbare werken


- totale loonsom: begroot            € 7.767.000

bij: geraamd via zomernota:       €    900.000
                                                                     € 8.667.000
werkelijke loonsom:                        € 8.540.000
batig saldo op de tot.loonsom   €     127.000
een onderschrijding van 1,46% op de totale loonsom van
€ 8,7 miljoen

- lagere kosten onderhoud, brandstof en afschrijving





€ 127.000



€ 43.000
Voordelen exploitatie rekening t.o.v. begroting
€  843.000
Diverse kleinere voordelen op diverse programma's
€  407.000
Totaal Voordelen exploitatierekening
€ 1. 250.000
Totaal aan Voordelen  Incidenteel en Exploitatie
€  1.858.000


Lasten
A. Incidenteel

Programma en post Toelichting Bedrag
- voorziening voormalig personeel
- gestort € 677.000
  Incidentele nadelen > € 25.000 € 677.000


B. Uit de exploitatie

Programma en post Toelichting Bedrag
 Programma 9
- studiebijdragen
 
- hoger; mede door organisatiebrede Stappop-training
 
€ 81.000
  Nadelen rekening t.o.v. begroting > € 25.000 € 81.000
   
 
Totaal nadelen
€ 758.000
     
Totaal voordelen minus nadelen
€ 1.100.000

Resumé

Terug naar navigatie - Resumé

1. De jaarrekening 2017 is voorzien van een goedkeurende controleverklaring over de financiële rechtmatigheid.

2. Het positieve saldo van € 349.000 na bestemming bedraagt nog  geen 1% (ruim 0,8 %) van de totale lasten na bestemming = €  41,6 miljoen.

3. Dit jaar is het saldo ten opzichte van de oorspronkelijke begroting heel globaal te analyseren door:
      a. enkele positieve structurele posten
           geen 
      b. enkele negatieve structurele posten
           geen
      c. enkele incidentele voordelen
          -   lagere stortingen en hogere onttrekking pensioenvoorziening wethouders                                            €    206.000
          -   algemene uitkering uit het gemeentefonds: m.n. door voorgaande jaren                                                   €     440.000
          -   minder kosten onderhoud elementenverharding                                                                                                      €    105.000
          -   hogere ontvangst bouwleges door voorspoedige uitgifte Rouveen-West en Bullingerslag              €    110.000
          -   opbrengst verkoop woning Tulpenstraat                                                                                                                        €   190.000 
          -   lagere kosten groenvoorziening langs wegen en plantsoenen                                                                           €   105.000                        
      d.  enkele incidentele nadelen
          - storting personeelsvoorziening                                                                                                                                              €  680.000
          - kosten inhuur derden                                                                                                                                                                    €  805.000      

4. De reservepositie (reserves en voorzieningen) is incl. resultaatbepaling voor bestemming dit jaar toegenomen met €   1,7 miljoen
          - de hoogte van de reserve is toegenomen met:                          €      1,4 miljoen
          - de hoogte van de voorzieningen is toegenomen met:           €      0,3 miljoen

Reserve grondexploitatie      
De reserve grondexploitatie zal de komende jaren worden gevoed als gevolg van te verwachten positieve exploitatieresultaten van o.a. de bestemmingsplannen de Esch-III, Rouveen-West en Bullingerslag. 

Reserve afschrijving investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut 
Conform de voorschriften worden de investeringen in de openbare ruimte  met een maatschappelijk nut geactiveerd.   De jaarlijkse afschrijvingslasten van deze investeringen worden ten laste van de reserve afschrijving investering in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut gebracht. De noodzakelijk middelen (totaal van de investering/afschrijvingslast) worden dan toegevoegd aan de reserve zonder bestemming of de reserve grondexploitatie. 

Reserve zonder bestemming
De reserve zonder bestemming heeft een saldo van: €  5 miljoen.  Daarvan moeten nog de investeringen e.d. op in mindering worden gebracht waar de raad wel toe besloten heeft maar nog niet zijn uitgevoerd.  Op basis hiervan is de stand € 1,5 miljoen.